غذای مطلوب و ویژگی های آن
هر مسلمانی باید بداند که غذایی که می خورد، نه تنها باعث تقویت جسم و برآورده شدن نیاز بدن به مواد غذایی از قبیل پروتئین، ویتامینها، چربیها و مواد معدنی دیگر است؛ بلکه در روح و روان او تاثیر مستقیم داشته، می تواند بعد معنوی او را نیز تقویت با تضعیف کند.
به همین دلیل در مورد غذا باید به دو جنبه مهم توجه داشت: نخست آنکه غذا باید ظاهری مناسب و شرایط یک غذای خوب را داشته باشد؛ یعنی در مرحله نخست؛ افزون بر برخورداری از شکل مناسب و زیبا، برای زیاد شدن اشتها، دارای طعم خوبی بوده، انواع مواد نیروزای بدن را داشته باشد. دوم و مهم تر آنکه جنبه باطنی غذا، همچون حلال و پاکیزه بودن، در آن رعایت شده باشد؛ چه بسا غذایی از نظر بهداشتی و ظاهری بسیار مطلوب است، ولی از نظر باطن به هیچ وجه مناسب خوردن و استفاده مسلمانان واقعی نیست؛ یعنی از مال حرام یا از حیوان حرام گوشتی تهیه شده است.
بنابراین مهم ترین ویژگیهای غذای مطلوب و مورد تایید اسلام را می توان چنین بر شمرد:
1 و 2 حلال و پاکیزه
اسلام، مهم ترین ویژگی غذای خوب را، حلال و پاک بودن آن می داند. برای ایجاد ویژگی نخست یعنی حلال بودن باید به دو اصل مهم توجه کرد:
الف - غذایی است که از خوردنیهای مجاز تهیه شده باشد، مثلا خوردن غذایی که از گوشت حیوان حرام گوشت آماده شده، جایز نیست.
ب - غذای حلال باید از راه سالم و مال حلال تهیه شده باشد؛ بنابراین، غذایی که از مواد غذایی حلال، ولی با مال حرام، همچون غضب، ربا، رشوه و مانند آن تهیه شده، حلال نیست و خوردن آن حرام است.
ویژگی دوم یعنی پاک بودن نیز از ویژگی های غذای سالم و مطلوب است. پاکیزگی و طهارت، نه تنها از ضروریات بهداشتی شمرده شده؛ بلکه در روان آدمی نیز آثار بسیار مثبتی را به دنبال دارد. بنابراین، باید کثافت و نجاست را از غذای خود زدود تا آن را بتوان از غذاهای مطلوب به شمار آورد.
آیات و روایات، توجه بسزایی به این دو ویژگی دارد:
یایها الناس کلوا مما فی الارض حللا طیبا و لاتتبعوا خطوت الشیطن انه لکم عدو مبین.(3) ای مردم؛ از آنچه در زمین، حلال و پاکیزه است بخورید و از راه شیطان پیروی نکنید؛ زیرا او دشمن آشکار شماست.
فابعثوا احدکم بورقکم هذه الی مدینه فلینظر ایها ازکی طعاما فلیاتکم برزق منه.(4)
اکنون یک نفر از خودتان را با این سکه ای که دارید به شهر بفرستید تا ببیند کدام یک از آنها غذای پاکیزه تری دارد و از آن مقداری برای شما تهیه کند.
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:
امرت الرسل الا تاکل الا طیبا و لا تعمل الا صلحا.(5)
به همه پیامبران دستور داده شده است جز غذای پاکیزه نخورند و جز عمل نیک انجام ندهند.
امام علی (علیه السلام) نیز در این باره می فرماید:
یا کمیل اللسان ینزح من القلب و القلب یقوم بالغداء فانظر فیما تغدی قلبک و جسمک، فان لم یکن حلالا لم یقبل الله تسبیحک و لا شکرک.(6)
ای کمیل؛ زبان از قلب سرچشمه می گیرد و قلب، نیروی خود را از غذا به دست می آورد. پس در غذایی که به قلب و جسم خود می دهی دقت کن و آگاه باش که اگر آن غذا حلال نباشد، خداوند ستایش و شکرگذاری ات را نخواهد پذیرفت.
نیز از آن حضرت است که:
کن کالنحله اذا اکلت اکلت طیبا، و اذا وضعت وضعت طیبا.(7)
همانند زنبور عسل باش؛ زیرا به هنگام خوردن، غذای پاکیزه می خورد، و آثار پاکیزه (و نیک) از خود بر جای می گذارد.
امام صادق (علیه السلام) فرمود:
ما عندالله شی ء هو افضل من عفه بطن و فرج، (و قیل لسلمان ای الاعمال افضل؟
قال: الایمان بالله و خبز حلال.(8)
هیچ چیز نزد خداوند برتر از پاکدامنی شکم و شرمگاه نیست، (و به سلمان گفته شد که برترین اعمال کدام است؟ گفت: ایمان به خدا و کسب) نان حلال.
3. دسترنج خود
یکی از ویژگی های مومنان آن است که از عهده مخارج خود بر آمده و با داشتن قدرت و توانایی، از کار و تلاش کوتاهی نکنند. از این رو خداوند از انسانهایی که بار زحمت خود را بر دوش دیگران انداخته و سرباز جامعه می شوند، بیزاری می جوید.
گفتنی است آموزه های دینی به ما می آموزند که ارزش انسان، به اندازه کار و تلاشی است که انجام می دهد. بنابراین، غذایی که از راه زحمت و تلاش شخصی به دست آمده، اگر چه ساده و بی آلایش باشد، بر غذایی که به واسطه ترحم و بخشش دیگران به دست آمده شرافت داشته و این دو به هیچ وجه با هم قابل قیاس نخواهند بود.
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:
ما اکل العبد طعاما احب الی الله تعالی من کد یده و من بات کالا من عمله بات مغفورا.(9)
بنده خدا غذایی نمی خورد که در نزد خداوند متعال محبوب تر باشد از آنچه با سعی و تلاش خود به دست آورده است، و هر کس با زحمت و تلاش خویش روز را به شب رساند، آمرزیده شده است.
روی - آن الحواریون - اتبعوا عیسی (علیه السلام) ... قالوا: یا روح الله من افضل منا؟ اذا شئنا اطعمتنا و اذا شئنا سقیتنا، و قد آمنا بک و اتبعناک، قال (علیه السلام): افضل منکم من یعمل بیده و باکل من کسبه.(10)
روایت است حواریونی که از عیسی (علیه السلام) پیروی می کردند گفتند: ای روح الله؛ چه کسی از ما برتر و بالاتر است در حالی که هر وقت بخواهیم برترین - از عالم غیب - غذایمان می دهی و هر وقت اراده کنیم به ما می نوشانی و ما نیز به تو ایمان آورده ایم؟ - عیسی (علیه السلام) فرمود: برترین شما کسی است که با دستان خود کار کرده و از درآمد کسب و کارش می خورد.
نویسنده:محمدتقی سبحانی نیا
منبع: ghadeer.org
نظر شما