هر فرد، ارزش ها، باورها و فرهنگ خاص خود را دارد و این نکته ای است که در ارتباط با سالمندان نباید فراموش کرد. ایده ها، ارزش ها و باورهای سالمندان در جامعه ای متفاوت با جامعه کنونی شکل گرفته است؛ سالمندان حوادث تاریخی و شرایط اقتصادی_ اجتماعی متفاوتی را پشت سر گذاشته اند و تنها یک ارتباط خوب می تواند این شکاف نسلی را پُر کند.
با رعایت برخی مهارت ها، می توان ارتباط خوبی با سالمند برقرار کرد.
برخی از این مهارت ها عبارتند از:
- او را مشاهده کنیم: برای شناخت بیشتر سالمند او را مشاهده کنیم. مشاهده کردن سالمند یعنی استفاده از همه حواس برای برقراری ارتباط با او، برای نمونه طرز ایستادن، حالات صورت، لحن و کلام، واکنش ها و احساسات او را مشاهده کرده تا بتوانیم درک و شناخت بهتری نسبت به سالمند به دست آوریم.
- به او گوش دهیم: باید به صحبت های سالمند گوش دهیم. گوش دادن فعالانه چیزی بیش از شنیدن ساده بوده و در واقع همدلی با سالمند است. همدلی با سالمند یعنی خود را جای فرد سالمند بگذاریم و بفهمیم که او در موقعیت های مختلف چه فکر یا احساسی دارد. در هنگام گوش دادن فعال، بهتر است از ارتباط غیر کلامی مانند لبخند زدن، تکان دادن سر برای تایید، نگاه کردن( ارتباط چشمی) گرفتن دست و مواردی از این قبیل استفاده کنیم تا سالمند احساس کند که ما علاقمند به شنیدن صحبت های او هستیم.
- با او صحبت کنیم: صحبت کردن با سالمند، یکی از اصول برقراری ارتباط با اوست. منظور از صحبت کردن به زبان آوردن عقیده، نظر، احساس یا واقعیت است؛ چگونگی صحبت کردن و لحن و تُن صدا بسیار اهمیت دارد. اگر شنوایی سالمند کم است، هیچ گاه نباید برای صحبت کردن با او صدایمان را بلند کنیم یا فریاد بزنیم، بلکه با صدای معمولی و نزدیک به گوشی که شنوایی بهتری دارد، صحبت کنیم.
- هنگام ارتباط با سالمند لبخند بزنیم: فردی که لبخند می زند، اغلب به صورت شخصیتی دوست داشتنی و مهربان تلقی می شود؛ همواره در ارتباط با سالمند، لبخند زدن را فراموش نکنیم.
- او را لمس کنیم: ابتدایی ترین و خصوصی ترین شکل برقراری ارتباط با سالمند لمس کردن اوست. بسیاری از سالمندان دچار محرومیت لمسی هستند.
در برقراری ارتباط با سالمندان سه نوع ارتباط لمسی وجود دارد:
- لمس عاطفی: وقتی که پدربزرگ یا مادربزرگ را در آغوش می گیریم و آن ها را می بوسیم، محبت و امید را می توان با نگه داشتن دستی لرزان در دستی قوی به دیگری منتقل کرد.
- لمس حمایتی: مانند وقتی که به سالمند برای بلند شدن از زمین کمک می کنیم.
- لمس کُنشی: مانند دست زدن به پشت سالمند و تعارف و تقدم برای عبور
همواره سعی کنیم، همصحبتی سَرزنده برای سالمند باشیم. چین و چروک های سالمند، نشان از تجربه ها و خاطره های گذشته اوست که نباید بدون استفاده باقی بماند.
«لیلا قربانی»
کارشناس سلامت روان معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز
نظر شما