به گزارش خبرگزاری سلامت _ طبنا گیلان : چندی پیش، «هومن محمدیان» کشتیگیر ۱۸ ساله گیلانی که به عنوان یکی از استعدادهای آیندهدار کشتی استان شناخته میشد، هنگام تمرین دچار ایست ناگهانی قلبی شد. وقوع این حادثه ناگهانی در سالن تمرین، جامعه ورزشی استان را در شوک و نگرانی فرو برد و این پرسش مهم را بار دیگر مطرح کرد که چگونه ورزشکاری جوان، فعال و ظاهراً سالم ممکن است با چنین خطری مواجه شود؟
در همین راستا و برای شفافسازی علمی و افزایش آگاهی ورزشکاران و خانوادهها، خبرنگار طبنای گیلان با دکتر مهین صفری، متخصص پزشکی ورزشی و پزشک هیئت پزشکی ورزشی استان گیلان، گفتوگو کرد تا درباره دلایل بروز ایست ناگهانی قلبی و راههای پیشگیری از چنین اتفاقاتی بیشتر بدانیم.
دکتر صفری در ابتدا اظهار داشت:«وقتی خبر مرگ ناگهانی ورزشکار جوان در حین تمرین را میشنویم، اولین چیزی که به ذهنمان میرسد این است که احتمالاً آن ورزشکار یک بیماری قلبیعروقی مادرزادی و ژنتیکی داشته که پنهان بوده و شناسایی نشده و به دنبال ورزش شدید دچار ایست ناگهانی قلبی شده است.»
وی در ادامه با اشاره به شیوع این حوادث گفت:«هرچند ایست ناگهانی قلبی در ورزشکاران جوان شایع نیست و حدوداً آمارها نشان میدهد یک مورد در هر چهلهزار تا هشتادهزار ورزشکار در سال رخ میدهد، اما یکی از دردناکترین اتفاقات ممکن برای ورزشکاران است و اهمیت بالینی آن بسیار زیاد است.»
این متخصص پزشکی ورزشی درباره شایعترین علل ایست قلبی ناگهانی در ورزشکاران زیر ۳۰ سال توضیح داد:«شایعترین علت ایست قلبی ناگهانی در ورزشکاران جوان زیر ۳۵ سال، اختلالات ژنتیکی و مادرزادی قلبیعروقی از جمله کاردیمیوپاتیها مثل ضخیم شدن مادرزادی عضله قلب، ناهنجاریهای مادرزادی مربوط به عروق کرونر و بیماریهای دریچه قلب است. در ورزشکاران بالاتر از سن ۳۵ سال معمولاً علت، گرفتگی عروق قلب یا سکته قلبی ناشی از آن است. به طور کلی احتمال ایست ناگهانی قلب را در ورزشهای رقابتی و پرفشار مثل بسکتبال، فوتبال و بدنسازی بیشتر میبینیم.»
وی درباره اینکه آیا ورزش شدید میتواند عامل مستقیم ایست قلبی باشد، افزود:«ورزش به خودی خود در یک ورزشکار با قلب سالم نه تنها خطرناک نیست بلکه فواید بسیار زیادی هم برای سیستم قلبیعروقی دارد. اما برای ورزشکاری که مستعد است و مبتلا به بیماری قلبیعروقی پنهان و خاموش میباشد، ورزش شدید، کمآبی و گرمازدگی میتواند منجر به اختلالات قلبیعروقی شود و احتمال ایست قلبی را چند برابر کند.»
به گفته دکتر صفری، یکی از اقدامات مهم پیشگیرانه، گرم کردن و سرد کردن اصولی بدن است و او در این باره توضیح داد:«گرم کردن باعث میشود بدن با تغییرات فیزیولوژیک مورد نیاز ورزش و تمرین تطابق پیدا کند و باعث افزایش تدریجی ضربان قلب و فشار خون شود که در نتیجه احتمال آریتمی قلبی کاهش مییابد. سرد کردن نیز باعث میشود بدن به تدریج به وضعیت ریکاوری و استراحت برگردد و احتمال تجمع خون در اطراف اندامها و افت فشار خون ناگهانی کاهش پیدا کند.»
دکتر صفری در بخش دیگری از گفتوگو به مسئله مصرف مکملها در بین ورزشکاران پرداخت و گفت:«اگر مکمل تحت نظر پزشک یا کارشناس تغذیه استفاده شود و از مراکز معتبر و داروخانهها تهیه گردد، اثر منفی ندارد. ولی متأسفانه شاهد هستیم که بسیاری از ورزشکاران خودسرانه و بدون انجام چکاپ اولیه شروع به مصرف مکمل میکنند و از مراکز غیرمجاز یا حتی باشگاهها مکمل تهیه میکنند. این مکملها ممکن است حاوی مواد غیرمجاز مثل شبهامفتامینها، استروئیدهای آنابولیک و هورمون رشد باشند که این مواد باعث عوارض قلبیعروقی و ایست قلبی میشوند.»
وی افزود:«توصیه من به ورزشکاران عزیز این است که ایست قلبی ناگهانی در ورزشکاران جوان هرچند نادر است اما تا حد زیادی قابل پیشگیری میباشد. برای پیشگیری اولیه، ورزشکاران باید قبل از شروع ورزش غربالگری قلبیعروقی انجام دهند و به متخصص پزشکی ورزشی یا متخصص قلب مراجعه کنند تا در صورت وجود بیماری قلبیعروقی پنهان، شناسایی شود.»
او تأکید کرد:«اگر ورزشکار حین تمرین علائم هشداردهنده مثل درد قفسه سینه، تپش قلب، خستگی شدید غیرقابل توجیه، سرگیجه یا سردرد دارد، باید از ادامه تمرین خودداری کرده و در اولین فرصت به پزشک مراجعه کند. از هر سیصد ورزشکار جوان، حداقل یک نفر ممکن است بیماری قلبیعروقی مخفی داشته باشد و در معرض خطر مرگ ناگهانی قرار گیرد.»
دکتر صفری در ادامه درباره اهمیت آمادگی باشگاهها و مربیان در مواجهه با چنین شرایطی گفت:«برای پیشگیری ثانویه، چون هیچ برنامه غربالگری باعث پیشگیری مطلق نمیشود، لازم است باشگاهها، مدارس و سازمانهایی که ورزشکاران تحت نظر آنها فعالیت دارند، برای واکنش مناسب و سریع در موقعیتهایی که ورزشکار دچار ایست ناگهانی قلبی میشود آماده باشند. توصیه میکنیم مربیان باشگاهها و مدارس حتماً دورههای آموزشی احیای قلبی ریوی (CPR) را که توسط هیئت پزشکی ورزشی برگزار میشود، بگذرانند. همچنین تمرینات شبیهسازی احیا باید هرچند ماه یکبار انجام شود تا مربیان بتوانند علائم فرد دچار ایست قلبی را سریع شناسایی کرده و ماساژ قلبی و تنفس مصنوعی را قبل از رسیدن همکاران اورژانس آغاز کنند.»
این پزشک ورزشی در جمعبندی سخنان خود تأکید کرد:«در انتها باید عرض کنم که ورزش فواید زیادی برای سیستم قلبیعروقی دارد و خطر ورزش نکردن بسیار بیشتر از ورزش کردن است. با انجام یکسری اقدامات پیشگیرانه مانند چکاپ و معاینات قبل از شروع ورزش، افزایش تدریجی و اصولی حجم تمرین، توجه به علائم هشدار قلبی و آموزش مناسب، میتوان ایمن و آگاهانه ورزش کرد و احتمال بروز حوادث ناگوار را به حداقل رساند.»