خود مراقبتی
اولین گام برای حفظ سلامتی بدن، خود مراقبتی (self-care) می باشد. برای اینکه طول عمر بیشتری داشته باشید باید به طور مستقل از سلامتی خود مراقبت کنید. خود مراقبتی ، گام اول سلامت است. بین 65 تا 85 درصد از مراقبت هایی که به سلامت ما منجر می شود، محصول همین خود مراقبتی است؛ یعنی فعالیت هایی که خود یا خانواده مان برای حفظ یا ارتقای سلامت مان، پیشگیری از ابتلای مان به بیماری، درمان بیماری مان یا کاهش عوارض آن انجام می دهیم.
خود مراقبتی یعنی چه؟
خود مراقبتی، عملی است که در آن هر فردی از دانش، مهارت و توان خود به عنوان یک منبع استفاده می کند تا «به طور مستقل» از سلامت خود مراقبت کند. منظور از «به طور مستقل» تصمیم گیری دربارۀ خود و با اتکا به خود است. البته این تصمیم گیری می تواند شامل مشورت و کسب کمک تخصصی یا غیرتخصصی از دیگران (چه متخصص، چه غیر متخصص) نیز باشد. اگرچه خود مراقبتی، فعالیتی است که مردم برای تأمین، حفظ و ارتقای سلامت خود انجام می دهند؛ ولی گاهی این مراقبت به فرزندان، خانواده، دوستان، همسایگان، هم محلی ها و همشهریان آنها نیز گسترش می یابد.به هرحال، در تعریف خود مراقبتی، پنج ویژگی زیر مستتر است:
- رفتاری است داوطلبانه
- فعالیتی است آموخته شده
- حق و مسئولیتی است همگانی برای حفظ سلامت خود، خانواده و نزدیکان
- بخشی از است از مراقبت های نوزادان، کودکان، نوجوانان و سالمندان
- بزرگسالانی که قادر به خودمراقبتی نیستند، نیازمند دریافت مراقبت های بهداشتی از ارائه دهندگان خدمات اجتماعی یا بهداشتی خواهند بود.
مزایای خود مراقبتی
- انرژی ما را تجدید می کند.
- استرس ما را کاهش می دهد.
- چشم اندازی نو و احساسی مثبت برای زندگی به ما می بخشد.
- احساس شادی، آرامش و صلح را در ما ایجاد می کند.
- احساس سلامت و تندرستی در جسم خود می کنیم.
- اعتماد به نفس و عزت نفس ما را افزایش می دهد.
- شور و شوق زندگی و انگیزه موفقیت ما را افزایش می دهد.
انواع خود مراقبتی
بیشتر انسان ها قسمت عمده جوانی خود را در سلامت کامل سپری می کنند اما همۀ ما گه گاه به بیماری های خفیف و گذرا مبتلا می شویم، گاهی از بیماری های حاد رنج می بریم و گاهی در دوران میانسالی و سالمندی، با بیماری های مزمن دست و پنجه نرم می کنیم. خود مراقبتی در تمام طیف سلامت و بیماری معنی پیدا می کند و مراقبت های بهداشتی در طیفی قرار می گیرند که دامنه اش از خود مراقبتی 100 درصد (مثل مسواک زدن منظم روزانه) تا مراقبت حرفه ای 100درصد (مثل جراحی اعصاب) متغیر است. بخشی از ناخوشی های جزیی، بیماری های مزمن و بیماری های حاد، نیازمند مراقبت های پزشکی حرفه ای است و هدف خودمراقبتی، این است که بخش حرفه ای مراقبت از این بیماری ها را به حداقل برساند.انواع خود مراقبتی را می توان در 4 گروه کلی طبقه بندی کرد
- خودمراقبتی برای حفظ سلامت
- خودمراقبتی در بیماری های جزئی
- خودمراقبتی در بیماری های مزمن
- خودمراقبتی در بیماریهای حاد