متخصص طب ایرانی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به مناسبت هفته سلامت و روز ملی جمعیت با اشاره به ظرفیت‌های طب‌ایرانی در درمان ناباروری؛ بخش مهمی از وظیفه سمن‌ها و مسئولان را علاوه بر سیاست‌های تشویقی و فرهنگ‌سازی؛ آگاهی‌رساندن به مردم برای ارتقای سلامت‌شان دانست.
به گزارش گروه بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت به نقل از وبدا، دکتر مژگان تن‌ساز، متخصص طب ایرانی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه روند رشد جمعیت در کشور نشان می‌دهد که در سال‌هایی نه چندان دور، جامعه‌ای پیر خواهیم داشت و سالمندان سهم قابل توجهی از جمعیت را به خود اختصاص خواهند داد؛ گفت: من فکر می‌کنم تا حد زیادی بشود به زوجینی که نابارور هستند یا به افرادی که سقط مکرر و سقط به دلیل پزشکی را تجربه می‌کنندکمک کرد، این منهای آن وظایفی است که سمن‌ها، مسئولان و نهاد در قبال فرهنگ‌سازی برای بچه‌دارشدن دارند. این آگاهی‌بخشی، بیش‌تر برای جمعیتی است که هنوز به این فکر نیفتادند، اما برای افرادی که با وجود تمایل و تلاش برای فرزندآوری هنوز موفق نشده‌اند، می‌توان برنامه‌ریزی جدی صورت داد.
به گفته وی طبق آماری که دبیر مرکز مطالعات جمعیت در سال 1400 اعلام کرد، سالانه بیش‌تر از چهارصد هزار سقط جنین صورت می‌گیرد که حدود ده درصد آن به دلیل مشکلات پزشکی است و برخی از آن‌ها قابل پیشگیری است.
وی با اشاره به اینکه پایه و اساس طب‌ایرانی بر اصلاح سبک زندگی بنا شده است و توصیه‌هایی در جهت ارتقای سلامت زوجین قبل از بارداری دارد، تأکید کرد: اگر فرهنگ اصلاح سبک‌زندگی و خودمراقبتی را در کشور جا بیندازیم، حتی اگر بتوانیم میزان موفقیت باروری را در ایران به اندازه ده درصد بالا ببریم، موفقیتی بزرگ در عبور از بحران جمعیتی کشور خواهد بود؛ این ده درصد، یعنی چهارصدوچهار هزار نفر، که می‌توانند با اصلاح سبک زندگی بچه‌دار شوند.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه گفت: همان‌طور که می‌دانید، از دیدگاه طب ایرانی برای حفظ زندگی سالم و پیشگیری از بروز بیماری‌ها و در نتیجه بارداری طبیعی و بدون مشکل، باید شش اصل رعایت بشود که شامل: سلامت هوا، دستورات مربوطه به کیفیت غذا و نحوه خوردن و آشامیدن، حرکت و سکون، خواب و بیداری، حبس مواد مناسب در بدن و دفع مواد نامناسب و سلامت روان و اعراض نفسانی. قاعدتاً توصیه می‌شود که زوج‌ها پیش از بارداری با اصول سبک زندگی آشنا شوند و آن‌ها را رعایت کنند. همچنین در منابع طب ایرانی، تأثیر نجوم و اوقات مختلف شبانه‌روز بر باروری بررسی شده است هر چند به تحقیقات و مطالعات بیش‌تری در این باره نیاز است.
وی در ادامه به برخی توصیه‌های طب ایرانی که می‌تواند در میزان باروری زوجین مؤثر باشد اشاره کرد و افزود: به طور کلی از دیدگاه طب ایرانی زوجی که تمایل به بارداری دارند باید یک‌سری پرهیزهای کلی را انجام دهند و از نظر فشار خون، قند خون و وضعیت تیروئید و وضعیت روانی، مورد بررسی قرار بگیرند و اگر اعتیادی به الکل و مواد مخدر دارند، حتماً برای‌شان بررسی صورت بگیرد و وضعیت‌شان اصلاح بشود؛ اگر داروهای خاصی استفاده می‌کنند یا خیلی چاق یا خیلی لاغر هستند، برای این‌ها هم قبل از بارداری باید تدابیری صورت بگیرد و اصلاح مزاج انجام شود . همچنین اگر فرد نیاز به آزمایش دارد، نیاز به تجویز مکمل دارد، به‌ویژه اگر دچار کمبود آهن یا ویتامین است باید اصلاح بشود. اگر دندان‌های خرابی دارد باید اصلاح شود و بعد اصلاح سبک زندگی در آن حیطه‌های شش‌گانه که خدمتتان عرض کردم باید برای زوج صورت بگیرد.
دکتر تن ساز با تاکید بر اینکه اصلاح سبک زندگی برای زوجین، هر دو لازم است و همین‌طور تقویت اعضای رئیسه مثل مغز، قلب، کبد و همین‌طور دستگاه گوارش و کلیه‌ها که در بارداری، نقش مهمی دارند؛ گفت: باردارها قاعدتاً باید از هوای آلوده و مواد مخدر پرهیز و به اندازه کافی ورزش کنند. خواب زودهنگام و کافی می‌تواند در باروریِ مناسب، تاثیر مثبت داشته باشد. اگر تعریق مناسب ندارند و دفع مواد زائد به صورت مدفوع و یا ادرار به‌خوبی صورت نمی‌گیرد حتماً باید این قضیه اصلاح بشود و اگر استرس دارند باید حتماً کنترل شود. یک‌سری توصیه‌های تغذیه‌ای هم از دیدگاه طب ایرانی وجود دارد که رژیم‌های تقویت‌کننده است؛ این رژیم‌ها اعضای رئیسه را تقویت می‌کنند یعنی قلب و مغز و کبد را تقویت می‌کنند. غذاهایی باید استفاده شوند که گرم و نفّاخ هستند و خون مناسب تولید می‌کنند. قاعدتاً یک‌سری از غذاها که مواد ناصالح تولید می‌کنند مثل ترشی‌ها و غذاهای خیلی سرد، فست‌فود و غذاهای کنسروی و کارخانه‌ای را باید کنار گذاشت. ضمن اینکه نوع غذاها مهم است، آداب تغذیه‌ای هم مهم است و توصیه می‌شود که حتماً آداب خوردن و آشامیدن رعایت شود؛ از پرخوری و درهم‌خوری پرهیز شود، در زمان‌های منظم و مناسب، یعنی حدود 7 و 8 صبح صبحانه، 12 تا 13 ناهار و 19 تا 20 شب شام خورده شود، از مواد غذایی نامناسب مانند مواد غذایی قندی بیش از اندازه پرهیز شود. این توصیه‌ها به‌ویژه برای کسانی که دچار اختلالات باروری هستند، باید جدی‌تر گرفته شود.
این پزشک و متخصص طب ایرانی ادامه داد: غذاهایی مثل مربای سیب، مربای به، مربای هویج، ترکیب تخم مرغ و پیاز و روغن زیتون، مربای بالنگ، حریره بادام، سمنو و حلواهایی مثل حلواهای زردک یا حلوای هویج، می‌تواند غذاهای مناسبی برای صبحانه باشد. برای وعده‌های ناهار و شام نیز غذاهایی مثل نخودها، آبگوشت، خوراک مرغی که همراه با هویج باشد، سوپ پیاز، خورشت به، خورشت سیب، کوکوی نخود، خورشت فسنجان با گردو و بادام، خورشت هویج، خورشت خلال بادام، کباب گوشت گوسفند، خورشت کدو به‌ویژه کدوی حلوایی و خورشت پسته هم ترکیبات مناسبی است.
وی افزود: برای کسانی که دچار اضافه‌وزن هستند حتماً چند وعده غذاهای سوپی توصیه می‌شود. خوراک‌های دریایی مثل خوراک میگو یا ماهی تازه هم برای افرادی که گرم‌مزاج هستند کمک‌کننده است و همین‌طور خورشت بامیه. میان‌وعده‌هایی مثل شیربادام، شیرنارگیل، شربت شیره انگور، ترکیب شیر و دارچین، بادام، فندق، پسته، توت خشک، مویز و شربت جلاب که ترکیب زعفران و عسل و گلاب است هم توصیه می‌شود که هم آرامش‌بخش‌اند و هم گوارش را تقویت می‌کنند. میوه‌هایی مثل به و سیب و توت خشک و انار و انبه هم می‌تواند در افزایش قدرت باروری مؤثر باشد.
دکتر تن ساز با اشاره به وظیفه سمن ها و مسئولان در افزایش جمعیت تصریح کرد: بخش مهمی از وظیفه سمن‌ها و مسئولان می‌تواند آگاهی‌رساندن به مردم برای ارتقای سلامت‌شان باشد تا افرادی که تمایل به بارداری دارند، بارداری سالمی را پشت سر بگذارند. در این زمینه، نهادها و سمن‌ها و مسئولان کارهایی انجام می‌دهند، اگرچه این‌جا هم متخصص طب ایرانی می‌تواند کمک بکند و با استفاده از ظرفیت امر به معروف و نهی از منکری که پزشکی دارد به عبور از این بحران یاری برساند. اما به نظر می‌رسد با توجه به کاهش نرخ رشد جمعیت که تقریباً از سال 94 درگیر آن بوده‌ایم و اقداماتی که در سطح مسئولان دیده‌ایم، اگر مردم و نخبگان خود فکری برای این موضوع نکنند، ممکن است که شرایط نگران‌کننده شود.
وی در پایان گفت: غیر از اقداماتی که در یکی دو سال اخیر صورت گرفته مثل تصویب قانون جوان جمعیت، خانواده جوان جمعیت که امیدوار هستیم که اجرا هم بشود، خود مردم و نهادها هم باید وارد کار بشوند و بخش مهمی از این وظیفه را به عهده بگیرند، چون صرفاً سیاست‌های تشویقی نمی‌تواند کمک کند که مردم این موضوع را بهتر درک بکنند و برای حل آن چاره‌ای بیندیشند، بلکه فرهنگ‌سازی در این زمینه می‌تواند خیلی مهم باشد. این ماجرا، وظیفه‌ای بسیار مهم بر عهده تک‌تک ایرانی‌ها است؛ اگر فرهنگ‌سازی در این حیطه صورت نگیرد و بحران برای همه جدی نشود، مطمئناً همکاری‌ها خوب نخواهد بود. البته اگر فرهنگ‌سازی هم در این زمینه به خوبی انجام شود، باز هم یک‌سری آگاهی‌هایی مردم باید داشته باشند برای اینکه با توجه به محدودبودن نیرو و بودجه، به ویژه در حیطه سقط جنین و ناباروری، ما با هدررفت بودجه روبه‌رو نشویم.
نظر شما