استان زنجان، سفری تاریخی و فراموش نشدنی برای نوروز

استان زنجان یکی از استان های مهم شمال غرب کشور و از مناطق آذری نشین محسوب می شود .
مرکز این استان، شهرستان زنجان است، این استان دارای ۸ شهرستان ابهر، ایجرود، خدابنده، خرمدره، زنجان، سلطانیه، طارم و ماه نشان است.

جاذبه های دیدنی زنجان تنها محدود به گنبد سلطانیه نیست،این استان دارای اماکن تاریخی و تفریحی بسیاری بوده که باید به آن سفر کنید و از نزدیک از این شهر زیبا دیدن کنید. 

در این مطلب خبرگزاری سلامت شما را همراه خود می‌کند تا جاهای دیدنی زنجان را با ما ببینید.

غار کتله‌خور ، یکی از عجیب‌ترین جاهای دیدنی زنجان

غار هفت طبقه و سی میلیون ساله کتله خور که یکی از جاذبه های دیدنی زنجان بوده و در ۱۶۵ کیلومتری شهر زنجان و ۵ کیلومتری شهر گرماب واقع شده است. این غار با غار مشهور علی صدر ۱۰۵ کیلومتر فاصله داشته و گمانه زنی هایی در خصوص احتمال ارتباط این دو غار وجود دارد. وجود کنده کاری های حاصل دست مادر طبیعت در طول میلیون ها سال که به شکل های زیبای چکیده و چکنده در دالان ها و دهلیزهای این غار خودنمایی می کند بر زیبایی های آن افزوده و آن را به یکی از مکان های تاریخی استان زنجان تبدیل کرده است. در برخی از دهلیزهای آن اسکلت حیواناتی کشف شده که شباهتی با حیوانات امروزی نداشته و احتمالا از نسل های منقرض شده در اعصار گذشته است. 

گنبد سلطانیه بزگ ترین گنبد آجری جهان

همراه با مسجد ایا صوفیای ترکیه و کلیسای سانتاماریا دلفیوره فلورانس، یکی از عظیم ترین بناهای آجری جهان است که از مکان های تاریخی استان زنجان بوده و در ردیف میراث جهانی (WHS) به ثبت رسیده است. این بنا توسط  پادشاه  مغول سلطان محمد خدابنده در زمان پایتختی سلطانیه به عنوان مرکز حکم رانی ایلخانیان بنا شده است.

گنبد سلطانیه اولین گنبد دوجداره و سومین گنبد بزرگ در تمام جهان به شمار می آید، تمام دیوارهای این بنا از آجر ساخته شده و دارای گنبدی با کاشی‌های فیروزه است. و همین مسئله باعث شده تا تبدیل به یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی زنجان شود.پیکر پادشاه مغول، یعنی  سلطان محمد خدابنده نیز در همین گنبد مدفون است.
در سفر به زنجان حتما باید سری به این بنای تماشایی بزنید و از معماری هنرمندانه دوره ایلخانی لذت ببرید.

آدرس گنبد سلطانیه: استان زنجان، شهر سلطانیه، میدان علامه حلی، بلوار علامه حلی، خیابان گنبد

کوه‌های رنگی ، پِینتد دیزرتز استرالیا در زنجان

مورد بعدی در لیست جاهای دیدنی زنجان ، بازهم یک جاذبه‌ی طبیعی است. این‌جا شبیه به «Painted Deserts» (پِینتد دیزرتز) در استرالیا و نقاط مشابه در آمریکاست، اما در مقیاسی بسیار بزرگ‌تر. هرکسی که تجربه‌ی سفر به تبریز از زنجان در نوروز را داشته باشد، در یک مسیر ۲۰ کیلومتری، آلاداغ لار، کوه‌های قرمز، سفید و اخرایی‌رنگ، و همین‌طور شکل‌هایی شبیه به فیلم‌های فضایی را در ۱۲۵ کیلومتری جاده‌ی زنجان تبریز می‌تواند ببیند. منظره‌ای فوق‌العاده که از دست دادنش اشتباه بزرگی است.

آدرس کوه‌های رنگی : ۲۵ کیلومتری شمال شرقی تبریز و در مسیر شهرستان اهر- تبریز و خواجه و اتوبان میانه – زنجان

«مردان نمکی زنجان» تنها مومیایی‌های نمکی باقیمانده در جهان/ موزه باستان شناسی زنجان

موزه باستان شناسی زنجان واقع در عمارت تاریخی ذوالفقاری این شهر، مومیایی‌های کشف شده از یک معدن نمک تاریخی را در خود جای داده است؛ مومیایی‌هایی موسوم به "مردان نمکی" که قدمت برخی از آن به بیش از ۲ هزار سال می‌رسد.

۶ مرد نمکی  کشف شده در معدن نمک چهرآباد بر اثر ریزش، زیر آوار نمک مانده و در همان جا مدفون شده اند.
مدفون شدن در نمک باعث شده است که موارد قابل توجهی از پیکر، لباس و لوازم مومیایی ها حفظ شود 

پسر ۱۶ ساله مربوط به دوره هخامنشی که از کامل ترین نمونه های مردان نمکی کشف شده است، به همراه ۲ مرد نمکی دیگر در این موزه نگهداری می شوند.

هم اکنون از ۶ مومیایی کشف شده، آثار ۲ مرد نمکی به دلیل متلاشی بودن در مخزن اشیای 'مردان نمکی' در موزه باستان شناسی زنجان نگهداری می شود و سه مومیایی 'مردان نمکی' در همین موزه و یک مومیایی نیز در موزه ملی ایران در معرض بازدیدکنندگان قرار دارد.

موزه باستان شناسی زنجان واقع در عمارت تاریخی ذوالفقاری این شهر، علاوه بر مومیایی های 'مردان نمکی'، دارای سه بخش پیش از تاریخ، تاریخی و بخش اسلامی است که در هر یک از آنها اشیای مربوط به هر دوره به نمایش گذاشته شده است.

قلعه‌ بهستان ماهنشان و دودکش جن

این قلعه‌ی عجیب‌وغریب با ارتفاع بسیار زیاد نسبت به سطح شهر و روستاهای حوالی، یکی از جالب‌ترین‌ها مکان‌های دیدنی زنجان در شهرستان ماهنشان، نزدیک روستای بهستان، در کنار رود قزل اوزن واقع است.

قدمت قلعه بهستان به پیش از اسلام و دوران ساسانیان و هخامنشیان باز می گردد. عده ای نیز با وجود روستای مادآباد که در ۱۵ کیلومتری ماهنشان قرار دارد و از مراکز اولیه اقامت قوم ماد می باشد، آن را به قوم ماد نسبت می دهند. این قلعه در قرون پنجم تا هفتم هجری قمری و دوران مغول نیز مورد استفاده بوده است. قلعه مدتی نیز در اختیار ایل افشار بود. قلعه بهستان در سال ۱۳۵۶ به شماره ۱۴۵۸ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

قلعه بهستان به صورت طبیعی و دستکند در دل دیواره های طبیعی کوه که ساختار دودکش جن دارند کنده شده است. این قلعه به نام های کهن دژ، ستی قلعه، بغستان،تخت دیو، قلعه دیو، قلعه بهستان و قلعه ماهنشان شهرت دارد. 

بازار زنجان ، وقت خوب زندگی

بازار زنجان طولانی ترین بازار سرپوشیده ایران با سقف آجری است.این بازار در دوران آغا محمد خان قاجار آغاز و در سال ۱۲۱۳ در زمان فتحعلی شاه قاجار خاتمه یافته و مساجد و سراها و گرمابه‌ها در سال ۱۳۲۴ به آن اضافه شده‌است. 

این‌جا بوی زندگی جاری‌ست. بازار بزرگ زنجان، بلندترین بازار ایران و جالب‌ترین در بین جاهای دیدنی زنجان است

مجموعه بازار قدیمی به صورت یک خط مستقیم به عنوان بازار بالا و پایین به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم شده‌است.
گستردگی جغرافیایی بازار زنجان و تنوع راسته‌ها، تعدد سراها و کاروانسراهای درون‌شهری در راسته‌های فرعی که هرکدام به نامی و به فعالیتی خاص اختصاص یافته و وجود مساجد فراوان گویای پویایی این مجموعه در طول زمان‌های گذشته و شرایط حاکم بوده‌است. این بازار که طولانی‌ترین و بزرگترین بازار ایران و جهان است ،از سوی غرب و شرق گسترده شده و بدین لحاظ بازار پائین و بازار بالا تقسیم و نامگذاری شده‌است.

مسجد حسینه اعظم زنجان

مسجد حسینیه‌ اعظم از مکان های دیدنی زنجان است و یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری مذهبی ایران در ماه محرم به شمار می‌آید. قدمت این مکان به حدود یک قرن پیش می‌رسد. این حسینه توسط دو فرد بنام‌های حاج میرزا محمد نقی و حاج میرزا بابایی وقف گردیده است. این مسجد بعد از منا، دومین قربانگاه بزرگ جهان اسلام است. در روز هشتم ماه محرم تمامی هیئت‌های عزاداری از تمامی شهرها و روستاهای زنجان برای عزاداری وارد این حسینیه می‌شوند که هم حسینیه است و هم مسجد. اهالی این استان و حتی استان‌های دیگر کشور نذورات خود را در روز هشتم محرم (شب تاسوعا) به این حسینیه اهدا می‌کنند. از دسته‌ی عزاداری حسینیه‌ی اعظم زنجان به‌عنوان بزرگ‌ترین تجمع عزاداری امام حسین (ع) در ایران یاد می‌شود که به یاد و احترام برادر بزگوار سیدالشهدا، حضرت ابوالفضل العباس (ع) برگزار می‌شود و این روز در تقویم سوگواری محرم زنجان «یوم الابوالفضل و یوم العباس» نامیده شده است.

مسجد جامع زنجان

مسجد و مدرسه جامع زنجان معروف به مسجد سید، در قرن سیزدهم هجری قمری (سال ۱۲۴۲) در دوره قاجاریه توسط یکی از پسران فتحعلی‌شاه قاجار به نام عبدالله میرزا دارا که مرید آیت‌الله سیدمحمد مجتهد سردانی بود، ساخته شد تا مرکز تدریس، اقامه نماز و مراجعات مردمی این مجتهد زنجانی باشد. خاندان حسینی زنجانی از آن زمان تاکنون تولیت مسجد را به عهده دارند. این مسجد که در قلب بافت قدیمی شهر و در مکان مناسبی از نظر دسترسی قرار گرفته‌ است، از سمت غرب با بازار قیصریه، از سمت شرق با کوچه مسجد سید و از سوی شمال با خیابان امام خمینی و سبزه‌میدان در ارتباط است.

این مجموعه تاریخی که در شمار جاهای دیدنی زنجان و بزرگ‌ترین و زیباترین مساجد و مدارس دینی شهر است، یکی از بناهای ارزشمند ساخته شده براساس طرح مساجد چهار ایوانی می‌باشد. ایوان‌های چهارگانه‌ای که در چهار ضلع مسجد به شکل قرینه قرار گرفته‌اند، بیشتر از هر چیزی در صحن مسجد خودنمایی می‌کنند. صحن این مسجد مانند سایر مساجد چهار ایوانی، به شکل مربع - مستطیل است و ۴۸ متر طول و ۳۶ متر عرض دارد.

امامزاده سید ابراهیم زنجان، نگین روحانی شهر

در مرکز شهر زنجان که جزو قدیمی ترین بافت های شهر نیز محسوب می شود ،بنای متبرک امام زاده ای قرار دارد که در بین مردم زنجان به امامزاده سید ابراهیم(ع) شهره است. در مورد نسب این امامزاده بزرگوار در بین علما اختلاف است. گروهی ایشان را فرزند امام چهارم شیعیان، حضرت امام زین العابدین(ع)، و گروهی دیگر ایشان را از نوادگان حضرت عباس و نوه امام اول شیعیان می دانند.

رخشیوخانه زنجان ،نمادی از قدمت پاکیزگی

بنای رختشویخانه یا مجموعه‌ی تاریخی رختشویخانه در قلب بافت تاریخی شهر زنجان منطبق بر حصار قدیمی شهر، در یک منطقه‌ی پرتراکم مسکونی احداث شده‌ است.

رختشوی خانه زنجان مکانی بود که مردم شهر لباس و رخت خود را در آن محل می‌شستند. چنین کاربری برای یک بنای عمومی در جهان مشابه ندارد یا کم‌نظیر است. این بنا در حال حاضر تعمیر و مرمت شده و به‌عنوان موزه‌ی مردم‌شناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد و مردم می‌توانند از آن بازدید کنند. این بنا به جهت وجود هوای سرد در زمستان‌ها برای بانوان زنجانی ساخته شده‌ است.

این بنا توسط دو برادر به نام‌های مشهدی اکبر معمار و مشهدی اسماعیل بنا ساخته شده است. زمین آن را علی‌اکبر خان توفیقی، اولین شهردار وقت زنجان، خریداری کرد و در سال ۱۳۴۵ قمری به دستور او ساخته شده است. سبک و سیاق معماری این بنا را می‌توان به شیوه اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی نسبت داد.

پل تاریخی میربها الدین 

پل میربهاالدین زنجان در محور جنوبی شهر زنجان به کردستان(در ابتدای جاده بیجار) قرار دارد. این پل بزرگترین پل در حومه زنجان محسوب می‌شود و با نام‌های «پل کهنه» و «اژدهاتو» معروف است. پل میربهاالدین روی رودخانه زنجان‌رود قرار دارد. این پل مربوط به دوره قاجار است و توسط یکی از متمولین شهر به نام حاج میرزابهاالدین زنجانی از تجار معروف ناحیه خمسه بود و در سال ۱۳۱۲هجری قمری(زمان حکومت ناصرالدین شاه) ساخته شده است. 

دریاچه پری (خندقلو)

برخی از افراد بر این باور هستند که جاهای دیدنی زنجان تنها محدود به اماکن تاریخی و فرهنگی می‌شود. اما باید بدانید که در نزدیکی ماهنشان، دریاچه‌ای زیبا با مساحت ۵۴۰ متر مربع قرار دارد. این دریاچه زیبا که یک دریاچه کاملا طبیعی است و تنها با نزولات آسمانی پر آب می‌شود، در دشتی سرسبز قرار گرفته و تبدیل به یکی از جاذبه‌های گردشگری زنجان شده است. در فصل بهار این دریاچه بسیار پر آب شده و از برکت آن دشت‌های اطراف نیز پوشیده از گل‌‎های بهاری بسیار زیبا خواهند شد. پس بهترین زمان بازدید از این دریاچه را می‌توان فصل بهار و تابستان دانست.

این دریاچه در  ۱۵۲ کیلومتری زنجان، ۴۵ کیلومتری ماهنشان، دهستان اوریاد قرار دارد.

آبشار شارشار از بی‌نظیر ترین جاهای دیدنی زنجان

آبشار شارشار یکی از زیباترین جاهای دیدنی زنجان و از مناظر طبیعی بی‌نظیر آن محسوب می‌شود. اگر به دیدن مناظر طبیعی و آبشار علاقه‌مند هستید، حتما نباید به استان‌های شمالی کشورمان بروید. در شمال شرقی شهر زنجان و در پنج کیلومتری دریاچه‌ی سد تهم، آبشاری زیبا از ارتفاعات صخره‌ای فرو می‌ریزد و منظره‌ای تماشایی را خلق می‌کند. آبشار شارشار یکی از بهترین موقعیت‌های مکانی برای طرفداران رشته ورزشی کوهنوردی است. شما می‌توانید بدون مهارت کوهنوردی تا نزدیکی این آبشار بیایید، اما بالا رفتن از آن، نیاز به مهارت و تجهیزات کوهنوردی دارد.

رودخانه قزل اوزن، مهم‌ترین رودخانه زنجان

رودخانه قزل اوزن از ارتفاعات خنک زاگرس سرچشمه می‌گیرد و از مسیری پر پیچ و خم عبور کرده و نواحی مختلفی از ایران را آباد می‌کند. این رود پر جوش و خروش در نهایت به رودخانه شاهرود ریخته و از این طریق با رودخانه بزرگ سفیدرود یکی می‌شود. رودخانه قزل اوزن را می‌توان یکی از طولانی‌ترین و زیباترین رودهای تمام ایران دانست که حتی به نوعی باعث حیات رود بزرگ سفیدرود است. این رود در مسیر طولانی خود، از کنار ماهنشان نیز عبور می‌کند. پس زنجان نیز مفتخر است تا در ماهنشان میزبان این رود پر آب و زیبا باشد. بنابراین برای دیدن رودخانه قزل اوزن که یکی از زیباترین جاهای دیدنی زنجان است، باید به ماهنشان بروید که در ۱۴۰ کیلومتری زنجان قرار دارد.

اقدام کننده: زهرا نوری