پرستو خلعتبری: به گزارش گروه اقتصاد سلامتی خبرگزاری سلامت؛ بیماری با خود مشکلات و دغدغه‌هایی را به همراه دارد. بخش مهم و قابل توجهی از دغدغه بیماران و خانواده آن‌ها شامل تامین هزینه‌های درمان می‌شود. این روزها که کووید19 بلای جان مردم شده است و با سرعتی باورنکردنی روزانه چند هزار نفر را راهی بیمارستان می‌کند؛ نگرانی از تامین هزینه‌های درمان قوت گرفته است. بخشی از این هزینه‌ها مربوط به انجام آزمایش‌های اولیه برای تشخیص بیماری می‌شود. در این گزارش سعی داریم به بررسی هزینه آزمایشات تشخیص کرونا در بخش دولتی و خصوصی بپردازیم.
در گفت و گویی که در تاریخ 14 تیر با سیماسادات لاری؛ سخنگوی وزارت بهداشت و درمان داشتیم؛ او از انجام تست رایگان کرونا برای افراد بالای 60 سال، افراد دارای بیماری زمینه‌ای و زنان باردار خبر داد. برآن شدیم تا میزان اجرایی شدن این دستورالعمل در مراکز خصوصی و دولتی را پیگیری کنیم. در ابتدا به تفکیک آزمایشات کرونا و هزینه آن‌ها می‌پردازیم.
آیا آزمایش خون روش خوبی برای تشخیص کرونا است؟
در حال حاضر برای تشخیص ابتلای یک فرد به کرونا سه نوع آزمایش انجام می‌شود. دسته اول آزمایشات خون و اندازه‌گیری سلول‌ها و مارکرهای خونی است که معمولا شامل تست‌های (CBC ESR CRP) می‌شود. این دست آزمایشات برای تشخیص اختصاصی کووید19 طراحی نشده و جز تست‌های معمول آزمایشگاهی هستند که به دلایل مختلف حتی پیش از شیوع کرونا از آن‌ها استفاده می‌شد. پزشکان با بررسی علائم بیمار و بررسی نتایج این تست‌ها احتمال می‌دهند که فرد مبتلا به کروناست اما این آزمایشات روشی قطعی برای تشخیص کووید19 نیستند. در این میان برخی از آزمایشگاه‌ها با سواستفاده از ناآگاهی مردم آن‌ها را به انجام این تست‌ها تشویق کردند که هجوم افراد به آزمایشگاه‌ها برای آگاهی از ابتلای خود به کرونا سود خوبی برای برخی مراکز به همراه آورد. در حال حاضر تعرفه این آزمایش‌ها در بخش خصوصی و بدون بیمه تقریبا 52 هزارتومان و در مراکز دولتی حدودا هقت هزار تومان است.
دسته دوم از آزمایشات که برای کرونا انجام می‌شود؛ تست‌های سرولوژی است. این تست‌ها با حاشیه‌ها و حرف و حدیث‌های بسیاری همراه بود. سرولوژی یا سرم‌شناسی روشی است که با بررسی مایع خون یا دیگر مایعات بدن به دنبال پاسخ عامل بیماری‌زا در بدن که به آن آنتی‌بادی می‌گویند، است. تست سرولوژی کرونا هم به عنوان یکی از روش‌ها برای بررسی تشخیص ابتلای افراد به کرونا معرفی شد. اما نکته حائز اهمیت در مورد این دست آزمایشات این بود که این تست موارد مثبت کاذب بسیاری دارد. به این مفهوم که امکان مثبت شدن نتیجه آزمایش با دلایلی غیر از کووید19 هم وجود داشت. به همین جهت نمی‌توان از آن برای تشخیص کرونا استفاده کرد و صرفا کاربرد تحقیقاتی برای اپیدمی‌شناسان دارد. روش راحت‌تر و دردسترس‌تر تست‌های سرولوژی باعث شد تا این آزمایش‌ها به دست‌آویزی تبدیل شوند تا سودجویان با نبود سیستم نظارتی منسجم هزینه‌های گزافی را به مردم تحمیل کنند.
تخلف مراکز درمانی در دریافت هزینه تست‌های سرولوژی
در نشست خبری که در تاریخ 22 تیرماه برگزار شد، سیامک سمیعی مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت اعلام کرد: برای انجام تست سرولوژی تعرفه وجود دارد و حدود ۳۰ هزار تومان است. اکنون اگر در جامعه رقابتی اتفاق بیفتد و تولیدکنند‌های کیت قیمت کیت را پایین بیاورند تعرفه در همین حدود خواهد بود، اما برآورد ما از هزینه تمام شده کیت‌ها ۱۷ هزارتومان است و هزینه انجام تست حدود ۳۰ هزار تومان است.
با این حال بررسی‌های ما از بیمارستان‌ها و مراکز دولتی و خصوصی و رسیدهایی که مخاطبان خبرگزاری سلامت برای ما ارسال کردند از تخلف مراکز و دریافت هزینه‌هایی نظیر 150 تا 200 هزار تومان خبر می‌دهد. موضوع قابل توجه این نکته است که چطور تستی که صحت و قطعیت آن در تشخیص کرونا به تایید متخصصین حوزه سلامت نرسیده است و کاربردهای تحقیقاتی دارد، با قیمت‌های غیرواقعی توسط مراکز انجام می‌شود. این حوزه نیازمند مدیریتی درست است که با اتخاذ سیاست‌های مناسب دست دلالان و سودجویان را کوتاه و با مراکز متخلف برخورد قهری کند.
تست کرونا برای چه کسانی رایگان است؟
آزمایش دیگری که برای تشخیص کرونا استفاده می‌شود؛ تست RT-PCR است. PCR یا واکنش زنجیره‌ای پلیمراز روشی مولکولی است که محققان با استفاده از آن به دنبال ماده ژنتیکی عامل بیماری‌زا می‌گردند. می‌توان گفت این تست که به نسبت آزمایش گرانی است روشی اختصاصی و قطعی برای تشخیص ابتلای افراد به کووید19 است. در این روش به جای استفاده از خون، نمونه‌گیری از بینی و حلق افراد انجام می‌شود. طبق پروتکلی که وزارت بهداشت و درمان به بیمارستان‌های دولتی و مراکز 16 ساعته بهداشت ابلاغ کرد، انجام تست RT-PCR منوط به اینکه توسط پزشکان مورد تایید این مراکز درخواست شده باشد، برای افراد بالای 60 سال، کسانی که بیماری زمینه‌ای دارند، زنان باردار، پرسنل شاغل در بخش‌های ویژه کووید19 و کارکنان ارائه خدمات برای کرونا رایگان است. در این پروتکل مواردی نظیر زندانیان علامت‌دار، کارکنان زندان که در تماس مستقیم با زندانی علامت‌دار بودند، مددجویان سامانسراها، مراکز نگهداری معلولین و سالمندان، کارکنان این مراکز که در تماس مستقیم بوده‌اند، اتباع خارجی علامت‌دار ساکن مهمان شهرها و اتباع داخلی علامت‌دار وارد شده از کشورهای با شیوع بالا نیز جز گروه‌های هدف غربالگری آزمایش اعلام شده‌اند.
صف‌هایی از مراجعات غیرضروری برای انجام تست کرونا
در پیگیری‌های ما انجام این آزمایش در مراکز دولتی به صورت رایگان و فقط برای افرادی انجام می‌شود که توسط پزشکان آن مراکز ارجا شده باشند. در مراکز خصوصی اما رویه متفاوت است. تعرفه اعلام شده این تست به صورت آزاد حدودا 586 هزار تومان است که شنیده‌ها از دریافت مبالغی تا میزان 800 هزارتومن در برخی مراکز حکایت دارد. این تفاوت تبعاتی را به همراه داشت. در وهله اول با توجه به اینکه کرونا از کودکان تا سالمندان و همه طیف سنی را درگیر می‌کند، پس مراجعین به بیمارستان‌ها و مراکز آزمایشگاهی فقط شامل موارد موجود در پروتکل نمی‌شوند و بخشی از بیماران به دلیل محدودیت ایجاد شده برای انجام تست PCR مجبور به مراجعه به مراکز خصوصی می‌شوند که پرداخت هزینه آن در این شرایط سخت اقتصادی، دشوار است. همچنین برخی مراکز خصوصی با بهره‌جویی از این موقعیت و اعمال تخفیف‌های جزئی مردم را به انجام تست تشویق می‌کنند که نتیجه آن صف‌های طویل و مراجعات غیرضروری برای انجام تست است. تجمعاتی که خود می‌تواند عاملی برای انتقال ویروس باشد.
ازطرفی باید درنظر داشت که انجام این تست هزینه‌های بسیاری به آزمایشگاه و در نگاه کلان به نظام سلامت تحمیل می‌کند. برای مثال سواپ داکرون که ابزاری برای نمونه‌گیری است هزینه‌ای معادل 90 هزار تومان دارد که با درنظر گرفتن هزینه کیت، تجهیزات و نیروی انسانی هزینه بسیاری برای نظام سلامت خواهد داشت. شاید بهتر بود با اعمال مدیریت‌های بهتر شرایطی فراهم می‌آمد که فقط افراد علامت‌دار با تشخیص پزشک برای انجام تست مراجعه کنند و انجام تست برای همه افراد رایگان بود تا ضمن جلوگیری از کاهش مراجعات غیرضروری، دست مراکز سودجو که در بحران‌های این چنین بدون درنظرگرفتن سلامت جامعه به فکر کسب درآمد هستند، کوتاه می‌شد.
تنها دغدغه بیمار باید درمان باشد نه تامین هزینه
مهمترین چیزی که این روزها نظام سلامت ما به آن نیاز دارد، انسجام و اتحاد در اتخاذ سیاست‌های درست در مواجهه با اپیدمی و وجود نهاد نظارتی قدرتمند و منسجم است. اپیدمی که نه فقط تبعات بهداشتی بلکه آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی بسیاری را با خود همراه آورده است. شرایط سخت اقتصادی و وجود تحریم‌ها خود زندگی روزمره مردم را با سختی همراه کرده است. دراین زمان هم که بیماری کرونا به مشلات مردم اضافه شده است حداقل باید تنها دغدغه بیماران کرونایی درمان باشد نه تامین هزینه! امید است با استفاده از نظر متخصصان حوزه‌های مختلف اعم از درمانی و غیردرمانی روش‌های مدیریتی و نظارتی به سمتی بروند که کمترین فشارها بر مردم به خصوص قشر آسیب‌پذیر وارد شود.
تست کرونا برای چه کسانی رایگان است؟
آزمایش دیگری که برای تشخیص کرونا استفاده می‌شود؛ تست RT-PCR است. PCR یا واکنش زنجیره‌ای پلیمراز روشی مولکولی است که محققان با استفاده از آن به دنبال ماده ژنتیکی عامل بیماری‌زا می‌گردند. می‌توان گفت این تست که به نسبت آزمایش گرانی است روشی اختصاصی و قطعی برای تشخیص ابتلای افراد به کووید19 است. در این روش به جای استفاده از خون، نمونه‌گیری از بینی و حلق افراد انجام می‌شود. طبق پروتکلی که وزارت بهداشت و درمان به بیمارستان‌های دولتی و مراکز 16 ساعته بهداشت ابلاغ کرد، انجام تست RT-PCR منوط به اینکه توسط پزشکان مورد تایید این مراکز درخواست شده باشد، برای افراد بالای 60 سال، کسانی که بیماری زمینه‌ای دارند، زنان باردار، پرسنل شاغل در بخش‌های ویژه کووید19 و کارکنان ارائه خدمات برای کرونا رایگان است. در این پروتکل مواردی نظیر زندانیان علامت‌دار، کارکنان زندان که در تماس مستقیم با زندانی علامت‌دار بودند، مددجویان سامانسراها، مراکز نگهداری معلولین و سالمندان، کارکنان این مراکز که در تماس مستقیم بوده‌اند، اتباع خارجی علامت‌دار ساکن مهمان شهرها و اتباع داخلی علامت‌دار وارد شده از کشورهای با شیوع بالا نیز جز گروه‌های هدف غربالگری آزمایش اعلام شده‌اند.
صف‌هایی از مراجعات غیرضروری برای انجام تست کرونا
در پیگیری‌های ما انجام این آزمایش در مراکز دولتی به صورت رایگان و فقط برای افرادی انجام می‌شود که توسط پزشکان آن مراکز ارجا شده باشند. در مراکز خصوصی اما رویه متفاوت است. تعرفه اعلام شده این تست به صورت آزاد حدودا 586 هزار تومان است که شنیده‌ها از دریافت مبالغی تا میزان 800 هزارتومن در برخی مراکز حکایت دارد. این تفاوت تبعاتی را به همراه داشت. در وهله اول با توجه به اینکه کرونا از کودکان تا سالمندان و همه طیف سنی را درگیر می‌کند، پس مراجعین به بیمارستان‌ها و مراکز آزمایشگاهی فقط شامل موارد موجود در پروتکل نمی‌شوند و بخشی از بیماران به دلیل محدودیت ایجاد شده برای انجام تست PCR مجبور به مراجعه به مراکز خصوصی می‌شوند که پرداخت هزینه آن در این شرایط سخت اقتصادی، دشوار است. همچنین برخی مراکز خصوصی با بهره‌جویی از این موقعیت و اعمال تخفیف‌های جزئی مردم را به انجام تست تشویق می‌کنند که نتیجه آن صف‌های طویل و مراجعات غیرضروری برای انجام تست است. تجمعاتی که خود می‌تواند عاملی برای انتقال ویروس باشد.
ازطرفی باید درنظر داشت که انجام این تست هزینه‌های بسیاری به آزمایشگاه و در نگاه کلان به نظام سلامت تحمیل می‌کند. برای مثال سواپ داکرون که ابزاری برای نمونه‌گیری است هزینه‌ای معادل 90 هزار تومان دارد که با درنظر گرفتن هزینه کیت، تجهیزات و نیروی انسانی هزینه بسیاری برای نظام سلامت خواهد داشت. شاید بهتر بود با اعمال مدیریت‌های بهتر شرایطی فراهم می‌آمد که فقط افراد علامت‌دار با تشخیص پزشک برای انجام تست مراجعه کنند و انجام تست برای همه افراد رایگان بود تا ضمن جلوگیری از کاهش مراجعات غیرضروری، دست مراکز سودجو که در بحران‌های این چنین بدون درنظرگرفتن سلامت جامعه به فکر کسب درآمد هستند، کوتاه می‌شد.
تنها دغدغه بیمار باید درمان باشد نه تامین هزینه
مهمترین چیزی که این روزها نظام سلامت ما به آن نیاز دارد، انسجام و اتحاد در اتخاذ سیاست‌های درست در مواجهه با اپیدمی و وجود نهاد نظارتی قدرتمند و منسجم است. اپیدمی که نه فقط تبعات بهداشتی بلکه آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی بسیاری را با خود همراه آورده است. شرایط سخت اقتصادی و وجود تحریم‌ها خود زندگی روزمره مردم را با سختی همراه کرده است. دراین زمان هم که بیماری کرونا به مشلات مردم اضافه شده است حداقل باید تنها دغدغه بیماران کرونایی درمان باشد نه تامین هزینه! امید است با استفاده از نظر متخصصان حوزه‌های مختلف اعم از درمانی و غیردرمانی روش‌های مدیریتی و نظارتی به سمتی بروند که کمترین فشارها بر مردم به خصوص قشر آسیب‌پذیر وارد شود.
نظر شما