تب مالت بیماری هزار چهره / دکتر الهام نجفی

چندین  نوع مختلف از باکتریهای بروسلا وجود دارد که در گاو ، سگ، خوک ، گوسفند، بز، شترو خوک و حیوانات دیگر مشاهده می شود .

تب مالت در کشورهای در حال توسعه یک تهدید مهم برای سلامتی محسوب می شود و به لحاظ اقتصادی به دلیل ایجاد سقط جنین در دام و کاهش تولید شیرو ایجاد عقیمی در دام مبتلا از دو بعد بهداشتی و اقتصادی مورد توجه بوده است . بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی این بیماری سالانه بیشتر از نیم میلیون نفر را در 100 کشور جهان آلوده می کند .

تب مالت در انسان هنگامی رخ می دهد که شخص با یک فرآورده از لبنیات آلوده  یا حیوان آلوده به باکتری در تماس باشد .به ندرت ممکن است این باکتری از انسان به انسان منتقل شود فقط در چندین مورد مادران شیرده این باکتری را به کودک خود منتقل کرده اند .در تماس جنسی نیز گاهی انتقال  مشاهده شده است .

راههای انتقال :

• از طریق خوردن یا آشامیدن چیزهای آلوده به باکتری مانند شیرنجوشیده و فرآورده های خام دامی و یا گوشت خام یا نیم پز
• از طریق بریدگی یا خراش در پوست و تماس همزمان با دام آلوده ویا فرآورده های آلوده
• از طریق هوا به صورت نادر
• با تماس مستقیم با حیوان آلوده

سویه B.melitensis   شایعترین علت ابتلا به تب مالت در جوامع است و بیشتر در گوسفند و بز مشاهده می شود .

تب مالت اگر درمان نشود ارگان های زیادی را درگیرمیکند از جمله : قلب ، کبد ، ریه ، سیستم اسکلتی ، عضلانی ، پوست و ...

 

علایم و نشانه ها :

• تب و لرز ، درد مفاصل و درد در عضلات و کمر ، ضعف ، تعریق شبانه وسردرد وبی اشتهایی که ممکن است برای هفته ها یا ماه ها ناپدید شود وسپس برگردد.نشانه های طولانی مدت شامل خستگی ، تب های مکرر ، ورم مفاصل ، اندوکاردیت و اسپوندیلیت باشد. آرتریت التهابی درلگن و مفاصل زانور .....می گذارد . به دلیل گستردگی طیف علایم این بیماری به بیماری هزار چهره معروف است .در کودکان باعث هپاتیت و ارتروز می شود و درزنان باردار باعث سقط جنین و زایمان زودرس می شود.

درمان :

• با آنتی بیوتیک استرپتومایسین ترکیب با ریفامپین
• درمان چندین هفته تا چند ماه طول میکشد و عفونت می تواند عود کند .

چه زمانی به پزشک مراجعه کنید :

تشخیص تب مالت به ویژه در مراحل اولیه که اغلب به بیماریهای دیگر مثل آنفلوانزا شباهت دارد ، بسیار دشوار است.اگر تب متناوب یا مداوم ، درد عضلانی یا ضعف غیر معمول دارید و یا با عوامل خطرزا تماس داشته اید به پزشک مراجعه کنید .

متداولترین شیوه انتشار باکتری از حیوانات به انسان :

• خوردن لبنیات مثل شیرکه به اندازه کافی نجوشیده وفرآورده های آن مانند بستنی ، کره وپنیر .
• گوشت خام یا نیم پز و جگر
• تماس با خون و ترشحات بدن حیوان آلوده مثل جفت و جنین در دامی که به موجب بروسلا سقط کرده است .

مشاغل در معرض خطر:

• دامپزشکان
• دامداران
• کارگران کشتارگاه
• شکارچیان
• میکروب شناسان

عوارض :

• تب مالت بر هر قسمتی از بدن مثل سیستم تناسلی ، کبد ، قلب و سیستم عصبی مرکزی تاثیر می گذارد. تب مالت مزمن در طولانی مدت و در صورتی که درمان نشود ممکن است عوارضی در اعضا بدن ایجاد کند مثل :
• اندوکاردیت (عفونت لایه داخلی قلب ) : یکی از جدی ترین عوارض تب مالت است. اندوکاردیت درمان نشده باعث آسیب دیدن و از بین رفتن دریچه های قلب می شود و علت اصلی مرگ و میر ناشی ازتب مالت است.
• آرتروز : عفونت مفاصل با درد ، سفتی وتورم در مفاصل به خصوص زانوها ، مچ پا،مچ دست و ستون فقرات است.
• التهاب و عفونت بیضه ها(اپیدیدیمو-ارکیت ):باکتری بروسلا می تواند اپیدیدیمس را در بیضه آلوده کند و باعث تورم ودرد شود که ممکن است شدید شود .
• التهاب و عفونت طحال و کبد : با تحت تاثیر قرار دادن کبد و طحال باعث بزرگ شدن آن می شود .
• عفونت سیستم عصبی مرکزی : بیماری مننژیت (التهاب غشاهای اطراف مغز و نخاع ) و آنسفالیت است.

پیشگیری :

• از خوردن هرنوع لبنیات که با شیر نجوشیده تهیه شده است شامل بستنی پنیرو ... خودداری شود .
• گوشت خام باید در دمای 63 درجه به بالا بپزد .
• اقدامات امنیتی لازم مثل استفاده ازلوازم حفاظتی شامل دستکش ، عینک ،ماسک ،چکمه و لباس در محیط آزمایشگاه ها و کشتارگاه ها انجام شود.
• افراد باید خرید گوشت مصرفی خود را از مراکز مجاز انجام دهند .
• واکسینه کردن حیوانات اهلی و دام

تحقیقات نشان داده باکتری بروسلا در پنیری که تحت تخمیر اسید لاکتیک قرار گرفته بین 60 تا 90 روز زنده می ماند . انجماد لبنیات یا گوشت ارگانیسم ها را از بین نمی برد ، اما در اثرپاستوریزه کردن و جوشاندن کشته می شوند .

ارگانیسم ها با ادرار حیوانات و مدفوع  دفع می شود ودر خاک تا 40 روز یا بیشتر زنده می ماند .

برای حفظ سلامت افراد و پیشگیری از ایجاد هزینه های اضافی در جامعه لازم است ضمن ایجاد آگاهی و با کمک دامپزشکان پرتلاش نسبت به واکسیناسیون و کنترل این بیماری اقدامات لازم انجام گردد .

 

تهیه و تنظیم :دکتر الهام نجفی