خبرگزاری سلامت: بازپروری معلولان به منظور دستیابی به زندگی مستقل به نحوی كه خود مسؤل زندگی خویش باشند و به خودكفایی برسند، از اصول حقوق شهروندی آنهاست؛ اما امروزه کار و اشتغال معلولان به یکی از مشکلات آنها تبدیل شده است.
هرچند قانونگذار، قوانینی مبني بر الزام كارفرمايان برای استخدام معلولان وضع کرده است، گاه، اجرای این قوانین به خوبی انجام نمیشود و از به کارگیری معلولان در مشاغلی که استعداد و توانایی انجام دادنشان را دارند، سر باز زده میشود.
قانون در توجه به حقوق معلولان مصوب کرده حداقل سه درصد از مجوزهای استخدامی (رسمی، پیمانی، کارگری) دستگاههای دولتی و عمومی اعم از وزارتخانهها، شرکت ها و موسسات، نهادهای عمومی و انقلابی و دیگر دستگاه هایی که از بودجه عمومی کشور استفاده می کنند به افراد معلول واجد شرایط اختصاص یابد، همینطور حداقل شصت درصد از پست های سازمانی تلفنچی (اپراتور تلفن)، متصدی دفتری و ماشین نویسی دستگاهها، شرکت های دولتی و نهادهای عمومی باید بر عهده افراد نابینا و کم بینا و معلولان جسمی، حرکتی قرار داده شود. اما تاچه حد قانون استخدام معلولان اجرایی شده است؟
مهناز کاشی، رییس دبیرخانه اشتغال و کارآفرینی سازمان بهزیستی کشور در برنامه «افق روشن» شبکه رادیویی سلامت درباره اینکه آیا استخدام حداقل سه درصدی دستگاههای دولتی و عمومی اعم از وزارتخانهها، شرکتها و موسسات، نهادهای عمومی و انقلابی به معلولان اختصاص یافته است، گفت: از سال 1384 در پی تفویض اختیار به استانداریهای سراسر کشور، مقرر شده به محض صدور مجوزهای استخدامی و تعیین سهمیه سازمان بهزیستی، این سازمان با همکاری سازمان مدیریت و برنامه ریزی طی برگزاری آزمونهای تخصصی از معلولان، نسبت به استخدام آنان اقدام کند، اما متاسفانه در سنوات اخیر به رغم پیگیریها و مکاتبات سازمان بهزیستی، سهمیه فوق از سوی دستگاههای مجوزدار اعلام نمیشود.
وی افزود: با وجود این، کارشناسان و مدیران بهزیستی در هر استان سهمیه استخدامی معلولان را از استانداریها مطالبه میکنند، منتهی در آگهیهای استخدامی صادر شده و طبق ماده 42 و ماده 127 قانون مدیریت خدمات کشوری، استخدام فقط مشمول افراد سالم است. از اینرو، قانون جامع حمایت از معلولان با تحت تاثیر قرار گرفتن قانون مدیریت خدمات کشوری، دست آویزی برای دستگاهها و نهادها شده ت از استخدام معلولان سرباز زنند.
وی در پاسخ به اینکه چرا استخدام معلولان وارد قانون مدیریت خدمات کشوری نمیشود، ادامه داد: در حال حاضر ما چند قانون در حمایت از معلولان داریم از جمله قانون حقوق شهروندی، قانون اشتغال آنها و نیز قانون جامع حمایت از معلولان که هر سه این قوانین به نحوی در هم ادغام شده، اما برای اینکه ضمانت اجرایی قانون حمایت از معلولان از بین نرود، این قانون مجددا مورد بازنگری قرار گرفته و ما منتظر تصویب آن در مجلس شورای اسلامی هستیم تا از این طریق امکان پیگیری جدی اشتغال معلولان فراهم شود .
کاشی درباره اینکه چه دستگاههایی سازمان بهزیستی را در پیگیری استخدام سه درصدی معلولان در بخشهای دولتی همیاری میکنند، مجری این قانون را قوه مجریه دانست و افزود: سازمان بهزیستی تقریبا متولی امور معلولان است و امور مربوط به آنان را از دیگر دستگاهها مطالبه میکند، ولی ضروری است سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور این الزام را در دستگاهها لحاظ کند که از همان ابتدا سهمیه 3 درصدی استخدام معلولان را مشخص کنند و با ابلاغ تخصیص سهمیه معلولان به سازمان بهزیستی، آن را در دستور کار تمامی دستگاهها قرار دهند .
وی در ادامه بیان کرد: در زمان تدوین قانون جامع حمایت از معلولان چنین مشاغلی، مناسب حال معلولان شناخته شدند، هرچند که ما اعتقادی به آن نداریم. این مشاغل، جزء مشاغل ستاره دارند، یعنی با خروج فرد از این نوع مشاغل، شغل یاد شده از سیستمهای دولتی به بخش خصوصی واگذار یا از فهرست مشاغل آن دستگاه دولتی حذف میشود.
به گفته رییس دبیرخانه اشتغال و کارآفرینی سازمان بهزیستی کشور، در حال حاضر بیشتر معلولان دارای مدارک دانشگاهی هستند و مشاغل مندرج در قانون نمیتواند مناسب یک معلول تحصیل کرده و نیازهای او باشد.
وی در ادامه تاکید کرد: سازمان بهزیستی در بند 17 وظایف اساسی خود درواقع تسهیلگر اشتغال معلولان و جامعه هدف خود است، به همین منظور این سازمان به دنبال ارائه مشوقهای حمایتی به کارفرمایان و افراد خود اشتغال است .
کاشی با بیان اینکه در حال حاضر یک و نیم میلیون معلول تحت پوشش سازمان بهزیستیاند، گفت: معلولان متقاضی خود اشتغالی بسیارند، ولی از آن جایی که این افراد باید از مهارتهای لازم چون مهارتهای فنی، برای زندگی و کسب و کار برخوردار باشند، سازمان بهزیستی از دو سال گذشته برنامه توانمندسازی این افراد را آغاز کرده بر همین اساس معلولان قبل از ورود به بازار کار و دریافت تسهیلات خوداشتغالی، باید نسبت به توانمندسازی خود در زمینه مهارتهای فنی،کسب و کار و زندگی اقدام کنند .
رییس دبیرخانه اشتغال و کارآفرینی سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه معلولان پس از کسب مهارتهای لازم و ارزیابی روحی روانی و جسمی توسط تیمهای ارزیابی سازمان بهزیستی و با در نظر گرفتن تناسب مشاغل موجود در بازار به بازار کار معرفی میشوند ادامه داد : در صورتی که معلولی طرح و ایده اشتغال داشته باشد، طرح وی پس از تایید، مشمول تسهیلات بانکی قرض الحسنه با سقف اعتباری 15 میلیون تومان از سوی بانکهای طرف قرارداد سازمان بهزیستی میشود.
وی در خصوص ایجاد بازاریابی برای فروش تولیدات مددجویان معلول سازمان بهزیستی گفت: سازمان بهزیستی به واسطه شرکتهای خصوصی مورد تایید و موسسات خیریه وارد عمل شده است و از طریق این موسسات، فرصت عرضه و فروش کالاهای تولیدی معلولان را فراهم میکند. همچنین از آنجایی که اغلب تولیدات مددجویان صنایع دستی است، تولید کنندگان داخلی، بازارچههای داخلی و خارجی برای عرضه تولیدات معلولان شناسایی شدهاند.
کاشی درباره فروش کالاهای تولیدی معلولان به امکان سنجی و شناخت نیاز بازار اشاره کرد و گفت: با انعقاد تفاهم نامهای با اصناف کشور و ابلاغ آن به تمامی استانها، مقررشده ادارات بهزیستی با همکاری اصناف، ضمن شناسایی نیازها و تولیدات مددجویان، برای رقابت در بازار، اقدام به استانداردسازی و کیفی سازی محصولات کنند.
رییس دبیرخانه اشتغال و کارآفرینی سازمان بهزیستی کشور درباره مشوقهایی برای جلب کارفرمایان در زمینه استخدام معلولان اظهار داشت: سازمان بهزیستی، مشوقهای حمایتی برای کارفرمایان در نظر گرفته است؛ به طوری که 23 درصد سهم بیمه کارفرمایانی که اقدام به استخدام و به کارگیری معلولان کنند، به مدت 5 سال توسط سازمان بهزیستی پرداخت میشود. همچنین یارانه ارتقای کارایی برای کارفرمایان در نظر گرفته میشود که بین 10 تا 50 درصد حداقل حقوق قانون کار است و به نسبت نوع و شدت معلولیت، به مدت 5 سال به کارفرما پرداخت میشود.
کاشی اظهار داشت: در راستای حمایت و تشویق کارفرمایانی که اقدام به استخدام معلولان کنند، پرداخت تسهیلات کم بهره تا سقف 75 میلیون تومان به ازای به کارگیری 5 معلول به صورت قرض الحسنه به کارفرما پرداخت میشود؛ همچنین از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی هم در ازای به کارگیری معلولان تسهیلاتی با درصد سود کمتر از بانکها در اختیار آنها قرار میگیرد.
با وجود قانون جامع حمایت از معلولان، سه درصد از مجوزهای استخدامی (رسمی، پیمانی، کارگری) دستگاههای دولتی و عمومی، درج شدن شرط سلامت جسمی روانی در قانون مدیریت خدمات کشوری و هراس کارفرمایان از استخدام معلولان، این پرسش مطرح میشود که چاره اشتغال معلولان در چیست؟
نظر شما