سیروز کبدی یازدهمین علت شایع مرگ و میر در جهان

به گزارش خبرنگار  بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت ،دکتر بهزاد حاتمی با اشاره به این که سیروز کبدی مرحله انتهایی بیماری پیشرفته کبدی و نتیجه التهاب و آسیب مزمن در کبد  است اظهار کرد: این بیماری بر اثر علل مختلف از قبیل هپاتیت ویروسیB و C  کبد چرب، الکل، هپاتیت خود ایمنی، بیماریهای مجاری صفراوی، بیماریهای متابولیک ارثی از جمله بیماری ویلسون و هموکروماتوز ایجاد می شود که در آن ساختار طبیعی بافت کبد توسط بافت جوشگاهی یا اسکار جایگزین می شود.

وی افزود: سیروز کبدی بیماری نسبتا شایعی در سراسرجهان است که با میزان بالای عوارض و مرگ و میر همراه است.

به گفته این عضو هیئت علمی دانشگاه سالانه حدود دو میلیون مرگ ناشی از بیماریهای کبدی در سراسر جهان گزارش می شود که یک میلیون آن ناشی از سیروز کبدی است.

وی با اشاره به این که شیوع سیروز کبدی و بیماریهای مزمن کبدی در ایران در دو دهه اخیر علیرغم پیشرفت های چشمگیر در بهبود شاخص های عمده بهداشتی افزایش یافته خاطرنشان کرد: طبق آخرین گزارش سازمان جهانی بهداشت، در سال ۲۰۱۷ علت اصلی سیروز در ایران، کبد چرب بوده است و سیروز و سایر بیماریهای مزمن کبدی حدود ۵/۱ درصد کل موارد مرگ و میر را تشکیل می دادند.

فوق تخصص بیماریهای کبد و گوارش بالغین دانشگاه تاکید کرد: امروزه با وجود واکسیناسیون هپاتیت B و دسترسی به داروهای خوراکی موثر و ایمن، هپاتیت B  به صورت یک عفونت قابل پیشگیری و قابل کنترل درآمده است.

دکتر حاتمی ادامه داد: هپاتیت C نیز با داروهای خوراکی موثر و کم عارضه که در دسترس همگانی قرار گرفته به طور کامل قابل درمان و ریشه کنی است، از این رو، سیروز کبدی ناشی از هپاتیت ویروسی جای خود را به کبد چرب داده که به موازات اپیدمی چاقی و سندرم متابولیک در جامعه، شیوع سیروز ناشی از کبد چرب به سرعت در حال افزایش است.

عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان این که سیروز کبدی در مراحل ابتدایی ممکن است بدون علامت باشد و یا با علائم غیراختصاصی مانند بی اشتهایی، کاهش وزن، ضعف و بی حالی و خستگی خود را نشان دهد تاکید کرد: با پیشرفت بیماری ممکن است علائم و نشانه های عدم جبران کبدی از قبیل زردی، خارش، خونریزی دستگاه گوارش فوقانی، آسیت(اتساع شکم ناشی از تجمع آب در داخل حفره شکم)، تورم اندامهای تحتانی، گیجی، اختلال خواب و اختلال هوشیاری تظاهر پیدا کنند.

وی ادامه داد: به علاوه، بیماران سیروزی به ویژه در مراحل پیشرفته ممکن است دچار کرامپ های عضلانی دردناک شوند.

به گفته فوق تخصص بیماریهای کبد و گوارش بالغین دانشگاه سیروز کبدی می تواند باعث فقدان قاعدگی یا اختلالات قاعدگی در زنان و کاهش میل جنسی و یا ناباروری در مردان شود.

درمان سیروز کبدی

دکتر حاتمی با تاکید بر این موضوع که درمان سیروز کبدی شامل دو بخش است توضیح داد: درمان علت زمینه ای به این شکل که  بیماران مبتلا به سیروز الکلی باید از مصرف مشروبات الکلی پرهیز کنند، بیماران مبتلا به سیروز کبدی در زمینه هپاتیت B  یا C باید داروهای اختصاصی این عفونتها را تحت نظر پزشک مصرف کرده و مبتلایان به هپاتیت خودایمنی نیز باید داروهای مربوطه را که توسط پزشک تجویز شده به طور مرتب استفاده کنند.

پیشگیری یا درمان عوارض سیروز کبدی موضوع دیگری بود که این عضو هیئت علمی دانشگاه به آن پرداخت و افزود: از شایعترین عارضه های سیروز کبدی می توان به آسیت (تجمع آب در فضای شکم)، ایجاد واریس (وریدهای برجسته) در مری یا معده و خونریزی ناشی از پارگی آنها و اختلال هوشیاری اشاره کرد.

وی با اشاره به این که برای پیشگیری ودرمان آسیت، بیماران باید مقدار نمک مصرفی خود را کاهش دهند و بطور منظم داروهایی را که توسط پزشک برای این منظور تجویز می شود مصرف کنند گفت: این داروها باعث دفع آب شکم از طریق ادرار می شوند.

دکتر حاتمی ادامه داد: برای پیشگیری از خونریزی واریسی باید داروهایی که برای این منظور تجویز می شود استفاده کنید، گاهی برای پیشگیری از خونریزی واریسی نیاز به انجام اندوسکوپی و بستن واریس های مری نیز وجود دارد که به این عمل "باندگذاری" یا "بستن واریس " اطلاق می شود.

پیشگیری از اختلال خواب یکی دیگر از مواردی بود که این عضو هیئت علمی دانشگاه به آن اشاره کرد و افزود: برای پیشگیری از اختلال خواب و اختلال هوشیاری ناشی از سیروز کبدی و درمان آن می توانند شربت لاکتولوز (که باعث شل شدن و دفع آسان مدفوع می شود) مصرف کنند، همچنین ممکن است داروهایی توسط پزشک برای درمان این عارضه تجویز شود.

وی با اشاره به این که برخی بیماران که دچار سیروز شدید و عوارض آن شده اند برای درمان نیاز به پیوند کبد خواهند داشت افزود: زمان مناسب برای پیوند کبد معمولا توسط پزشک معالج بیماری کبدی تعیین می شود.

دکتر حاتمی ادامه داد:  باید توجه داشت که در مراحل ابتدایی، درمان اختصاصی علت بیماری کبدی ممکن است باعث بهبود و حتی برگشت سیروز شود اما در مراحل پیشرفته انتهایی تنها درمان قطعی پیوند کبد خواهد بود.

فوق تخصص بیماریهای کبد و گوارش بالغین دانشگاه تاکید کرد: برای پیشگیری از آسیب بیشتر کبد در بیماران مبتلا به سیروز توصیه می شود که این بیماران صرفنظر از علت سیروز، یعنی اینکه سیروز کبدی چه ناشی از الکل باشد و چه ناشی از علل دیگر، از مصرف مشروبات الکلی جدا اجتناب کنند و پیش از مصرف هرگونه دارو از جمله داروهای مسکن، ویتامین ها، مکمل ها و داروهای گیاهی با پزشک خود مشورت کنند.

وی درباره افرادی که از قبل در برابر بیماری ایمن نشده باشند نیز توضیح داد: در صورتی که قبلا ایمن نشده باشید، واکسیناسیون هپاتیت B  و A الزامی است، همچنین در بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن B تزریق واکسن هپاتیت B بی فایده است و توصیه نمی‌شود.

خبرنگار:سید حمیدرضا ریاض