رئیس سازمان داوطلبان گزارشی دوسالانه از خدمات سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر در دولت سیزدهم در دو سال گذشته ارائه و در این گزارش از ارائه خدمات بانک امانات تجهیزات پزشکی این جمعیت به بیش از ۱۱ هزار نفر، خبر داد.
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری سلامت(طبنا)؛ «خدمات داوطلبانه» یکی از مهمترین اصول هفتگانه نهضت بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر به شمار می‌رود؛ فعالیت‌هایی که اساس اقدامات انجام شده در «سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر» را می‌سازد. این سازمان از سال ۱۳۵۲ تا کنون، ماموریت‌ها و وظایف متعددی را بر عهده داشته و به خصوص در سال‌های بعد از انقلاب در زمینه‌هایی مانند جذب کمک‌های مردمی‌برای جبهه‌های جنگ، جمع آوری کمک‌های مردمی و ارسال آن به مناطق زلزله زده، کمک به بیماران بی‌بضاعت، ارائه کمک‌های معیشتی به جنگ زدگانِ مناطقِ جنگیِ کشور و کمک به مددجویان در حوزه‌های مواد غذایی، پوشاک، لوازم التحریر، درمان، مشاوره و غیره فعالیت داشته است. امروزه سازمان داوطلبان علاوه بر بر جذب و ساماندهی نیروی داوطلب و جلب مشارکت‌های مردمی و خیران، با شعار «حلقه اتصال بین توان توانمندان و نیاز نیازمندان» توانسته به نیازمندان خدمات حمایتی ارائه و برای ارتقاء سطح فرهنگ داوطلبی در جامعه تلاش کند.
هم اکنون ۶ دهه از خدمات بشردوستانه و داوطلبانه جمعیت هلال احمر ایران می‌گذرد. با روی کار آمدن دولت سیزدهم روند خدمت رسانی به جامعه هدف، شتاب بیشتری گرفت و فصل جدیدی از خدمت به مردم در تاریخچه پرافتخار این سازمان داوطلب محور گشوده شد.
برای آشنایی بیشتر با ماهیت و وظایف این سازمان و اقدامات صورت گرفته به آن‌ها گفت‌وگویی با وحید سلیمی، رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر داشته‌ایم که در ادامه به آن می‌پردازیم.
به عنوان سوال اول؛ پیش از تصدی ریاست سازمان داوطلبان، در همین سازمان معاون جذب و سازماندهی بودید؛ معاونتی مهم و کلیدی و قبل‌تر نیز معاونت امور داوطلبان جمعیت هلال احمر استان تهران را بر عهده داشته‌اید. این امتیاز و تجربه پلکانی سطوح مدیریت چه دستاوردهایی برای شما در زمان تصدی ریاست سازمان داوطلبان داشته است؟
به نکته درستی اشاره کردید؛ کار در ستاد استان که مجری سیاست‌های ابلاغی ستاد سازمان است و نیز تجربه معاونت جذب و سازماندهی که قلب تپنده سازمان داوطلبان به شمار می‌رود. این دو تجربه در وهله نخست نقاط ضعف و قوت سیاست‌ها، برنامه‌ها و طرح‌های سازمان و آسیب شناسی از وضعیت موجود را در اختیار قرار داد. در وهله دوم، کار را نسبت به مدت زمان طبیعی چند ماهه که هر مدیر در بدو ورود خود به یک سازمان برای آشنایی با ماموریت‌ها، روحیات و توانمندی‌های کارکنان ستاد و صف و سایر اقدامات مدیریتی نیاز دارد، جلو انداخت. با اشراف و تسلط کامل بر مجموعه و سیستمی‌که مسئولیت آن را بر عهده گرفته بودم کارم را آغاز کردم. ضمن اینکه ترجیح و حوزه علاقمندی شخصی خودم در ماموریت‌های مختلف جمعیت هلال احمر نیز خدمات و رسالت اجتماعی جمعیت است که به نحو ملموس و قابل توجهی در ساختار و شاکله سازمان داوطلبان تبلور یافته است.
تمرکز اصلی و عمده خود را برای مدیریت و راهبری و سیاست گذاری سازمان داوطلبان بر روی چه محورهایی قرار دادید؟
یکی از ضرورت‌های سازمانی، پیوست نرم‌افزاری آیین نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و ماموریت‌های سازمان است. تحقق ایده "دولت الکترونیک" منوط به پیش بینی و تمهید پیوست نرم‌افزاری برای هر خدمت یا کارکرد سازمانی است؛ یعنی مواجهه و خط مماس سازمان با جامعه، مخصوصا جامعه مدرن و برخوردار از سواد نرم‌افزاری، در زمینه وظایف سازمانی باید همراه با سرعت، شفافیت و سهولت دریافت خدمت باشد. این ویژگی‌ها زمانی اتفاق می‌افتد که سازمان همه ماموریت‌های خود را مکانیزه و سامانه محور کرده باشد. ما در دو سال گذشته تمرکز خود را بر روی پیشبرد این هدف قرار دادیم.
در این زمینه در سازمان داوطلبان به صورت خاص چه اقداماتی انجام دادید؟
سازمان داوطلبان دو وظیفه اصلی را در نقشه کلی و چشم انداز ماموریت‌های جمعیت هلال احمر بر عهده دارد. اول؛ جذب، آموزش، سازماندهی و به کارگیری اعضا و داوطلبان مبتنی بر ظرفیت‌ها، استعدادها و توانمندی‌های آنان اعم از اعضا و داوطلبان حقیقی و داوطلبان حقوقی یا حامیان. دومین ماموریت؛ جذب منابع مالی داوطلبانه از محل مشارکت‌های عمومی مردم و کمک‌های خیرین و حامیان در دو شکل نقدی و غیر نقدی و در دو شرایط عادی و اضطراری است. این سازمان در دو سال اخیر برای فراهم‌سازی زیرساخت‌های نرم‌افزاری جذب منابع انسانی داوطلب و جمع‌سپاری مشارکت‌های اجتماعی اهتمام ویژه‌ای داشته است.
چه تحولی برای انجام ماموریت جذب منابع انسانی داوطلب در دوره دو سال اخیر مسئولیت شما اتفاق افتاده است؟
اولین گام ضرورت رفع برخی ابهامات مبتلا به و عمومی در زمینه مبانی نظری حوزه جذب و نحوه عضویت اعضا و داوطلبان بود. ما نیاز به یک آیین نامه عضویت شفاف، مستند، مستدل و برخوردار از ادبیات گویا و مصرح داشتیم. این احساس نیاز بود که منجر به تشکیل جلسات مختلف و متعدد تهیه و تدوین آیین نامه عضویت و ساعت ها بحث و تبادل نظر کارشناسان خبره سازمان‌های تابعه جمعیت هلال احمر از جمله سازمان داوطلبان در این خصوص شد. این آیین نامه اکنون پس از تایید متن در مراجع ذی‌صلاح جمعیت از جمله شورای عالی و کمیسیون تنظیم مقررات، در مراحل نهایی ابلاغ از سوی دبیرکل قرار دارد. پیوست نرم‌افزاری آیین نامه عضویت سامانه «هلال من» است که روند عضوگیری را به صورت تصاعدی تسریع کرده است و البته ارتقا این سامانه در دستور کار و در دست اقدام است. جذب بیش از ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار داوطلب، نتیجه رضایت بخش اقدامات نرم‌افزاری در حوزه جذب و سازماندهی اعضا و داوطلبان، چه در سازمان داوطلبان و چه در سازمان جوانان به عنوان درگاه های ورودی عضویت، در این مدت به شمار می‌رود.
چه تعداد از این اعضای جدید، عضو اختصاصی سازمان داوطلبان محسوب می‌شوند؟
بیش از یک میلیون و ۳۵ هزار عضو در رده سنی بالای ۳۵ سال داریم که اعضای سازمان داوطلبان به شمار می‌روند.
برای ماموریت دوم یعنی جذب منابع مالی و مشارکت‌های اجتماعی چه اقدامی انجام شده است؟
در کنار جذب اعضا و داوطلبان علاقمند به فعالیت‌های انسان دوستانه، دیگر ماموریت عمده سازمان داوطلبان جلب منابع مالی حاصل از مشارکت‌های مردمی و کمک‌های خیرین واقفین و حامیان است. اقدام به راه‌اندازی "سامانه سیما" به عنوان "سامانه یکپارچه مشارکت‌های اجتماعی" با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، در راستای تحقق ماموریت دوم سازمان داوطلبان بوده است. با رونمایی از این سامانه در آینده نزدیک، مسیر بهره‌مندی از ظرفیت‌ها و خدمات داوطلبانه حامیان حقوقی در چارچوب مسئولیت اجتماعی شرکتی و در شرایط عادی و اضطراری برای جمعیت هلال احمر هموارتر و نظاممندتر از گذشته خواهد شد.
امسال ارتقای سامانه سخا را نیز در حوزه اقدامات نرم افزاری سازمان داوطلبان شاهد بودیم. لطفا در این باره توضیح بیشتری بدهید.
نسخه قبلی سامانه خدمات اجتماعی "سخا" مشکلات عدیده ای در زمینه زیرساخت نرم افزاری داشت و از جمله و مهمتر از همه آنکه فاقد امکان ثبت رخدادها و گزارش‌گیری در فرایند مددکاری بود و به نوعی دارای اشتباهات محاسباتی و عدم مهندسی جامع نگر بود. در نسخه ارتقاء یافته این سامانه، ساختار اتوماسیونی و قالب اداری برای نرم افزار تعریف شده است به گونه‌ای که هر مددکار و صاحب فرآیند مددکاری بتواند پس از اتمام مراحل مسئولیت خود در قبال مددجو و بیمار نیازمند، مراتب را برای طی مراحل بعدی به همکار مسئول دیگر ارجاع دهد و چرخه انجام کار را مشاهده کند.
ویژگی‌های مهم دیگر سامانه فعلی، امکان تعریف و ایجاد دسترسی برای همکاران مددکار حوزه ستادی و صف و معاونین داوطلبان استانها، نظارت خزانه‌دار سازمان داوطلبان بر میزان تعهد مالی استانها در حوزه اعتبارات حمایتی و جلوگیری از ایجاد تعهد مازاد بر منابع مالی، دسترسی در لایه مدیریتی سامانه در حوزه ستادی برای ثبت رخدادها و امکان گزارش گیری دقیق و به تفکیک هر خدمت تخصصی مددکاری، انعطافپذیر و امکان تعریف گزینه‌های بیشتر در سامانه حسب مورد و اقتضاء فرایند مددکاری است.
آیا راه اندازی و بهره‌برداری از سامانه دیگری هم در دستور کار سازمان داوطلبان قرار دارد؟
بله. "سامانه سبا"؛ سامانه بانک امانات تجهیزات پزشکی. در دهه ۱۳۹۰ شمسی بود که ایده تاسیس بانک امانات تجهیزات پزشکی شکل گرفت و با اپیدمی‌بیماری کرونا، به رشد و توسعه حداکثری خود رسید. همه‌گیری بیماری کرونا و نیاز تعداد زیادی از بیماران به استفاده از کپسول‌های اکسیژن و دستگاه‌های اکسیژن ساز مزید بر علت شد تا سازمان داوطلبان برای توسعه این بانک‌ها در سراسر کشور تلاش کند؛ این بانک‌ها اقلام و کالاهای پزشکی مورد نیاز بیمارانی که توان خرید این اقلام را ندارند و یا با توجه به مدت زمان مورد استفاده، خرید کالا برای آن‌ها مقرون به صرفه نیست را به صورت رایگان، موقت و امانی در اختیار متقاضیان قرار می‌دهد. این اقلام و کالاها از محل کمک‌های مردم، خیرین، داوطلبان و حامیان و با هدف استفاده عام المنفعه تهیه شده است و در دو سال گذشته ۱۱۱ هزار ۵۱۵ نفر از خدمات بانک‌های امانات تجهیزات پزشکی جمعیت هلال احمر در سراسر کشور بهره‌مند شده‌اند.
سامانه سبا به منظور تسهیل و تسریع در فرایند اهدای اقلام از سوی اهداکنندگان و امکان کسب اطلاع از تعداد دفعاتی که کالای اهدایی به امانت داده شده است از یک سو و نیز امکان ثبت تقاضای کالا از سوی بیمار نیازمند بر اساس نزدیک‌ترین بانک امانات تجهیزات پزشکی به منزل مسکونی وی طراحی و ایجاد شده است.
سازمان داوطلبان در حوزه نشر و تولید کتاب و تالیفات نیز اقداماتی انجام داده است؟
دو کتاب «عضویت و داوطلبی» و «مسئولیت اجتماعی شرکتی» برای نخستین بار با انجام مطالعات تطبیقی در زمینه تجارب عملی و سودمند سایر جمعیتهای ملی و برتر صلیب سرخ و هلال احمر در دنیا و با استفاده از نخبگان دانشگاهی و اساتید جامعه شناسی و نیز بهره مندی از نقطه نظرات کارشناسان ستادی سازمان و استانها تالیف و تدوین شد. از کتاب "عضویت و داوطلبی" در مراسمی‌با حضوردبیرکل جمعیت هلال احمر و همزمان با رونمایی از نسخه ارتقا یافته سامانه سخا و از کتاب "مسئولیت اجتماعی شرکتی" در مراسمی‌با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، رئیس جمعیت هلال احمر و جمع کثیری از دانشجویان و فارغ التحصیلان برتر فعال در بنیاد نخبگان و نیز جمعی از اعضای هیات‌های علمی دانشگاه‌های سراسری، علوم پزشکی و آزاد اسلامی رونمایی شد.
سازمان داوطلبان در طول دو سال اخیر همکاری‌های بین سازمانی و تفاهمات بین بخشی موفقی داشته است که گواه آن انعقاد، امضا و مبادله تفاهمنامههای زیادی با موسسات، بخش خصوصی و دستگاه‌های اجرایی و سازمان‌های رسمی‌بوده است. این تفاهم‌نامه‌ها با چه نهادها، مراکز و سازمان‌هایی امضا و مبادله شده است؟
سازمان داوطلبان در سال‌های گذشته نقش پررنگی در انعقاد تفاهم‌نامه با سازمان‌ها و نهادهای مختلف داشته است. در سال ۱۴۰۲، در سازمان داوطلبان ۹ تفاهم نامه و در سال گذشته ۴ تفاهم‌نامه و در سال ۱۴۰۰ نیز ۲ تفاهم نامه داشته ایم. این تفاهم نامه‌ها با کمیته امداد امام خمینی(ره)، سازمان انتقال خون، کانون فرهنگی هنری مجریان رسانه‌های دیداری، موسسه خیریه امدادگران عاشورا ، موسسه بهداری رزمی دفاع مقدس و مقاومت، پادکس، شرکت نیرو موتور، کانون بازنشستگان جمعیت هلال احمر، بلوبانک و دیگر شرکت‌ها، صنایع، نهادهای دولتی، موسسات آموزشی و درمانی، بیمارستان‌ها و مراکز خیریه امضا و مبادله شده است.
یکی از این تفاهم نامه‌ها با سازمان انتقال خون ایران بوده است. با توجه به اینکه یکی از طرح‌های دائمی و مشترک سازمان داوطلبان با سازمان انتقال خون، طرح "حمایت ماندگار" است در مورد این تفاهم‌نامه بیشتر توضیح دهید؟
داوطلبان جمعیت هلال احمر پیش از امضای این تفاهم‌نامه هم، از اهداکنندگان مستمر خون در سراسر کشور به شمار می‌رفتند. این تفاهم نامه با اهداف اصلی مانند افزایش مشارکت جمعیت هلال احمر ایران در امر اهدای خون و محصولات آن به ویژه در شرایط بحران، ارائه آموزش های عمومی و تخصصی امداد و نجات به اعضا، کارکنان، موسسات و مجموعه‌های تحت پوشش سازمان به منظور تحقق شعار «هر خانواده یک امدادگر» و اعتبار بخشی به دوره‌های آموزشی ارائه شده به فراگیران و... نیز منعقد شد. گسترش ارتباطات علمی، همفکری، تبادل دانش و ارائه تجربیات در قالب همکاری‌های علمی، تحقیقاتی، فناوری، خدمات تخصصی و استفاده از توانمندی‌های طرفین جهت انجام پروژه‌های تحقیقاتی مشترک در راستای ارتقا سطح دانش و آگاهی جامعه در زمینه بهداشت و سلامت خون، از دیگر اهداف امضای این تفاهم نامه بود. معرفی داوطلبان هلال احمر به عنوان «سفیران اهدای خون» از همان زمان شکل گرفت. داوطلبان جمعیت در دو سال گذشته ۱۴۱ هزار و ۸۶۱ واحد خون اهدا کرده‌اند.
طرح نذرآب به عنوان یکی از مهمترین طرح‌های ملی داوطلبانه در ۵ سال گذشته به شمار می‌رود. در حالی که امسال با تغییر عنوان این طرح روبرو بودیم. درباره چند و چون اجرای نذر آب و نذر خدمت و تغییرات احتمالی در اجرای این طرح بگویید.
این طرح در راستای معضل جهانی تغییرات اقلیمی و تلاش برای کاهش اثرات منفی آن بر زندگی فردی و اجتماعی انسانها و نیز به منظور تسکین آلام بشری و کمک به مردم رنج کشیده مناطق محروم و درگیر خشکسالی، در سال ۱۳۹۷ با میزبانی استان سیستان و بلوچستان کلید خورد. این طرح همچنان در سال‌های بعد ادامه پیدا کرد و در هر دوره شاهد تغییراتی در جهت بهبود و ارتقا این طرح بودیم. مثلا تعداد استانها و شهرهای میزبان به مرور اضافه شد.
در سال ۱۴۰۱ برای پنجمین سال متوالی پویش «نذر آب ۵» به صورت پروژه استانی با مشارکت تمامی استانهای کشور و به صورت پروژه ملی با میزبانی چهار استان: سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان و خراسان جنوبی، در ۱۰۵ روستای کم برخوردار متأثر از خشکسالی برگزار شد. در این برنامه در قالب پروژه استانی در ۷۶ روستا توسط ۲۸ استان و در قالب پروژه ملی در ۲۹ روستا توسط ۱۰ استان و آن هم در روستاهای متأثر از خشکسالی و کم برخوردار، خدمت رسانی در زمینههای سلامت، معیشت، آموزش و بهداشت صورت گرفت.
هم اکنون برای ششمین سال متوالی برنامه « نذر خدمت » را در ادامه پویش «نذر آب» و به صورت پروژه استانی با مشارکت تمامی استانهای کشور و پروژه ملی با میزبانی دو استان سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی برگزار می‌کنیم. امسال این طرح با محوریت "خادمان داوطلب مردمی در توانمندسازی جوامع محلی"، در بیش از ۱۰۰ روستای کم برخوردار مناطق متاثر از خشکسالی برگزار می‌شود.
و به عنوان سوال آخر؛ مشارکت‌های نقدی و غیرنقدی مردم، خیرین و داوطلبان در شرایط عادی و اضطراری در طی دو سال اخیر به چه میزان برآورد شده است؟
سازمان داوطلبان در ۲ سال گذشته در قالب اعلام فراخوان‌های عمومی و تخصصی، هم در شرایط عادی و هم در شرایط اضطراری، با برگزاری پویش های مختلف از جمله پویش های بشردوستی، آفتاب مهربانی، مهر تابان، هلال رحمت، ارمغان مهر، یلدانه، پنجره‌های امید، سهام نیکوکاری ایرانیان و... برای کمک به حادثه دیدگان زلزله های خوی، ترکیه، افغانستان، مراکش، سیل گلستان، مردم مظلوم غزه و نیز نیازمندان و اقشار آسیب‌پذیر و کمتر برخوردار کشورمان در مجموع ۸۶۵ میلیارد و ۴۲۰ میلیون تومان کمک های نقدی و غیر نقدی جمع آوری کرده است.
نظر شما