رییس دانشکده طب سنتی ایرانی دانشگاه علوم پزشکی کرمان گفت: اهداء خون از طریق سازمان انتقال خون، مقوله کاملا متفاوتی در مقایسه با حجامت است؛ و برای افراد جوان و سالمی که بیماری خاصی ندارند و یا ضرورتی برای انجام حجامت وجود ندارد گزینه مناسبی است. اما در برخی موارد حجامت توصیه شده است، که آن هم باید موارد خاصی را رعایت کرد.
به گزارش خبرگزاری سلامت(طبنا) از کرمان؛ دکتر محمد ستایش در خصوص این که حجامت یکی از روش های درمانی ذکر شده در منابع طب سنتی ایرانی است، گفت: حکمای طب ایرانی در کتب خود برای حجامت فوایدی ذکر کرده اند: از جمله اینکه حجامت، علاوه بر خروج خون، می تواند باعث تحلیل مواد زائد مجتمع در یک منطقه و مصون ماندن اعضاء مهمتر عمقی به دلیل حرکت مواد زائد به سطح پوست شود و همچنین با جذب خون به عضو باعث گرم شدن عضو و تسکین درد می گردد.
وی در خصوص این که حجامت باید توسط چه کسانی انجام شود، افزود: اگر توسط افراد واجد صلاحیت و دارای مجوز از وزارت بهداشت و یا دانشگاه های علوم پزشکی انجام شود منع قانونی ندارد؛ چرا که در لیست خدمات تایید شده وزارت بهداشت آمده است.
رییس دانشکده طب سنتی ایرانی، ادامه داد: اما در عین حال و با وجود اقبال عمومی به حجامت در جامعه ما، متأسفانه مردم درباره موارد واقعی انجام حجامت، شیوه صحیح و ایمن حجامت، مراکز قانونی مجاز، و عوارض و احتیاطات این شیوه درمانی اطلاعات کافی ندارند و میزان انجام حجامت در جامعه کنونی ما خیلی بیشتر از مواردی است که واقعا نیاز به حجامت وجود دارد.
دکتر ستایش، گفت: اهداء خون از طریق سازمان انتقال خون، مقوله کاملا متفاوتی در مقایسه با حجامت است و برای افراد جوان و سالمی که بیماری خاصی ندارند و یا ضرورتی برای انجام حجامت وجود ندارد گزینه مناسبی است. چرا که خون سالم مایع بسیار ارزشمندی است و استفاده از خون و فرآورده های آن برای بیماران نیازمند به آن، اقدام خداپسندانه ای است که صرفاً از طریق سازمان انتقال خون امکان پذیر است
وی افزود: حجامت بخش کوچکی از یک مکتب بزرگ طبی است و لذا «حجامت درمانی» به تنهایی معنایی ندارد و تقریبا در هیچ موردی به تنهایی و به عنوان خط اول و آخر درمان توصیه نشده است.
این پزشک متخصص عنوان کرد: محمد بن زکریای رازی که از اطباء پرافتخار طب ایرانی است، تاکید می کند: که درمان مراتبی دارد و تا زمانی که می توان به وسیله غذا درمانی و یا درمان های ساده تر بیمار را درمان کرد و هرگز نباید سراغ درمان های دیگر از جمله حجامت و یا سایر روش های خون گیری رفت.
دکتر ستایش، عنوان کرد: حجامت در کتب طب ایرانی به دو نوع کلی تقسیم می شود: یکی حجامت بدون تیغ زدن که همان بادکش کردن است و دیگری حجامت با تیغ زدن و همراه با خروج خون، که بحث ما عمدتاً مرتبط با همین حجامت با خون گیری است.
وی اضافه کرد: تشخیص انجام حجامت با پزشک ذیصلاح است و در صورت نیاز به انجام حجامت باید مقدمات آن نیز فراهم گردد.
شرایط انجام حجامت
این پزشک متخصص شرایط لازم برای انجام حجامت را اینگونه عنوان کرد:
_ مهمترین شرط انجام حجامت این است که خون در بدن زیادتر از حد مطلوب باشد. یک مثال رایج آن غلبه علائم گرمی و تری بر اساس وجود علائم بالینی خاص و تغییرات نبض و ... است که با معاینه پزشک تعیین می گردد.
_ انجام برخی آزمایش ها مثل اندازه گیری میزان هموگلوبین خون می تواند برای تشخیص بعضی موارد، کمک کننده باشد.
_ حجامت نباید در زمان گرما و یا سرمای شدید هوا انجام شود. اگر در زمستان و سرمای شدید به تشخیص پزشک ضرورتی ایجاب کرد، خون گیری باید در آخر روز یعنی بعد از ظهر و در هوای بدون ابر و باد و به مقدار کم باشد.
زمان انجام حجامت بسیار مهم است در طب سنتی به رعایت آن بسیار تأکید شده است. با توجه به تأثیر جاذبه ماه بر بدن، توصیه طب سنتی این است که حجامت در نیمه دوم ماه قمری صورت گیرد.
_در واقع بهترین زمان برای انجام حجامت روزهای شانزدهم و هفدهم ماه و حداکثر تا ۲۵ ماه است، که در این زمان از تأثیر جاذبه ماه بر اخلاط، یعنی رطوبت های جاری در بدن کاسته می شود و اخلاط سبک با حرکت سریع تر خود به داخل بدن برمی گردند و سموم سنگین تر نزدیک سطح پوست باقی می مانند. فصل بهار زمان مناسب تری برای انجام حجامت است اما نه برای همه.
_ فرد نباید مبتلا به ضعف معده و کبد باشد. در افرادی که دچار ضعف دهانه معده هستند، انجام حجامت عام در بین دو کتف، منجر به ضعف بیشتر معده خواهد شد.
_ حجامت بلافاصله بعد از صرف غذا و با معده کاملاً پر ممکن است باعث جذب غذاهای هضم نشده و ایجاد بیماری ازجمله بیماری های پوستی مزمن شود؛ البته حجامت در زمان گرسنگی شدید و خالی بودن معده به ویژه در مزاج های گرم و خشک هم صلاح نیست؛ این افراد دچار نشانه های ثوران خلط صفرا در معده، یعنی علائمی مانند حالت تهوع، عطش و تلخی دهان می شوند، که در این موارد لازم است به بیمار توصیه کرد که صبح قبل از حجامت اندکی آب انار و نان صرف کند.
_ قبل و بعد از خون گرفتن از هیجانات شدید عصبی مانند خشم باید بر حذر بود و اگر به تعبیر طب سنتی اعراض نفسانی شدیدی وجود دارد باید حجامت را به وقت دیگری موکول کرد.
_ در روز حجامت از ورزش و حرکت شدید باید پرهیز کرد : گفت حجامت بعد از ماندن زیاد در حمام یا سونا صحیح نیست.
_ مزاج های سرد و یا خشک برای حجامت مناسب نیستند. باید شرایط مزاجی و قوت بیمار در همه حال مد نظر باشد. توصیه می شود افرادی که خون شان غلیظ است و با تشخیص پزشک، غلبه سودا و یا بلغم لزج و غلیظ دارند، حجامت نکنند؛ مگر زمانی که با استفاده از داروهای مناسب، قوام خون رقیق شود یا بدن از این اخلاط پاک سازی شود.
_ حجامت در دوران نقاهت بیمار باید با احتیاط و بر اساس نظر پزشک معالج باشد.
_ پیش از حجامت و بعد از آن باید از مصرف برخی غذاها مثل تخم مرغ، ماهی و غذاهای شور اجتناب کرد و تا چند ساعت پس از حجامت نباید موضع را شست؛ چراکه ممکن است باعث عفونت ناحیه شود و تا ۲۴ ساعت نباید حمام کرد که می تواند باعث تب شود و نباید بلافاصله بعد از حجامت خوابید.
موارد منع و احتیاط در انواع حجامت
دکتر محمد ستایش موارد منع و احتیاط در انجام حجامت را هم اینگونه بیان کرد:
_ به گفته ابن سینا سن زیر دو سال و بالای ۶۰ سال برای انجام حجامت مناسب نیست؛ مگر اینکه بنا به شرایط بیمار و صلاح دید پزشک باشد.
_ افرادی که خیلی ضعیف و لاغرند و دچار کم خونی هستند، نباید تحت حجامت با خونگیری قرار گیرند و همچنین حجامت برای افراد بسیار چاق پرخطر است گفت:،کسی که عادت به حجامت ندارد و یا سابقه ضعف و غش با حجامت دارد، گزینه مناسبی برای حجامت نیست.
_ در بارداری، شیردهی و ایام قاعدگی در اکثر موارد حجامت مناسب نیست و فردی که می خواهد حجامت کند، نباید درد ناشی از یبوست (تجمع و به هم فشردگی مدفوع) داشته باشد.
_ تب و تعفن هر یک از دو خلط بلغم و سودا از موارد منع حجامت هستند و فرد منتخب برای حجامت نباید گرفتگی و یا اسپاسم عضلات ناشی از خشکی مزاج اعضاء داشته باشد.
_ در کسانی که داروی رقیق کننده یا ضد انعقادی مصرف می کنند. نباید حجامت انجام شود
این عضو هیئت علمی همچنین درباره عوارض حجامت های عضوی هم گفت: محل انجام حجامت عام در میان دو کتف است، اما بعضاً حجامت در مواضع خاصی از بدن انجام می شود که اگر تشخیص و انتخاب بیمار به درستی انجام شده باشد می تواند به درمان کمک کند.
دکنر ستایش، تصریح کرد: اما در هر حال این گونه حجامت ها بر اساس آنچه که در کتب طب سنتی آمده است، می تواند عوارضی نیز به همراه داشته باشند. مثلا حجامت گودی گردن باید پس از پاک سازی کامل بدن انجام شود و از عوارض احتمالی آن فراموشی است. حجامت دو ساق پا می تواند باعث کاهش خون در بدن و ضعف و غش شود؛ چرا که خون را به پایین بدن می کشد.
وی در خاتمه خاطرنشان کرد: برخورداری از فواید حجامت منوط به مراعات آداب و شرایط متعددی است؛ در غیر این صورت می تواند حتی به سلامت فرد لطمه بزند.
دکتر محمد ستایش_ دکترای طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی کرمان
نظر شما